Home » Kruiden

Tag: Kruiden

2017 gaat een botanisch jaar worden (2)

2017, een botanisch jaar in de keuken. Al eens siroop van dennennaalden, viooltjes of seringen in je cocktail gehad? Dahliaknol of scheuten van de hosta gegeten? In 2017 gaat er meer gekookt worden met, voor ons bekende, tuinplanten. De inspiratie voor keuken en drankjes komt uit de botanische tuinen.

In de horeca wordt behalve met groente en kruiden steeds vaker gewerkt met planten, bloemen en kruiden uit de natuur. Wildplukken wordt door steeds meer mensen gedaan, voor de horeca maar ook voor eigen gebruik. Door de bloeiende belangstelling voor voedselbossen waar, in verschillende lagen, bekende en onbekende fruit en notenbomen, struiken en kruidachtige planten groeien, ziet ook de horeca meer mogelijkheden voor deze ‘nieuwe’ smaken. Een restaurant die in Nederland de Botanische keuken op de kaart zet is De Nieuwe Winkel in Nijmegen. Wil je thuis in je keuken aan de gang met eetbare wilde planten?Schaf dan eens een kookboek aan van bijv. Marion de Kort over Eetbare Wilde Planten. Op de site van Mergenmetz vindt je meer boeken en recepten met de oogst uit de Eetbare Siertuin.

Er worden niet alleen gerechten gemaakt met deze nieuwe smaken maar ook in drankjes, cocktails en siropen wordt geëxperimenteerd met kruiden, fruit en specerijen. Dit is niet echt vernieuwend. In de Oudheid werden veel bekende kruidachtige planten gekweekt als remedie tegen ziekten. In het eten maar vooral ook in alcohol, als drankje gedronken. Vooral in Duitsland is de Schnapps bekend, sterke drank met kruiden of vruchten. In Engeland heb je de gin en jenever in Nederland. Jenever wordt van jeneverbessen en alcohol gemaakt en de Engelsen maakte van jenever een gin, alcohol met ‘botanicals’. Botanicals is een verzamelnaam voor alles wat plantaardig is en gedistilleerd kan worden. Dit kunnen bloemen, zaden, wortels en kruiden zijn.

 

Op zoek naar inspiratie? Dit boek beschrijft een groot aantal planten en mogelijkheden.
Voor alcoholvrije cocktails

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Flowerpower in het glas

Het leuke is dat je zelf ook aan de gang kan gaan om deze drankjes of cocktails te maken. Presenteer ze met verse bloemen en kruiden in een glas. Dat kan met alcohol maar ook zeker zonder. In Nederland maakt De Bloesembar de mooiste en lekkerste drankjes, waar er maar wat te vieren valt. Kwekerij de Bierkreek levert zijn biologisch gekweekte rozen aan een distillateur die er een Dutch Rose Gin van maakt. In Engeland zijn er al meer mensen en bedrijven die dit soort drankjes maken en serveren. Een naam die ik tegenkwam is Seedlib , The world’s first non-alcoholic spirits. Een volwassen alcoholvrij drankje waarmee lekkere cocktails gemaakt kunnen worden. Gedistilleerd in oude koperen potten zoals Apothekers het vroeger deden.  Het bedrijf gaat komende Chelsea flowershow meedoen met een tuin. Hieronder zie je alvast hoe de tuin eruit gaat zien.

De volgende keer vertel ik waar deze planten gekweekt worden want smaakvolle planten horen gewoon thuis in iedere tuin.

 Volgende keer: 2017 gaat een botanisch jaar worden (3). Kwekerijen met smaakvolle planten.

Tuin van Seedlip op de Chelsea Flowershow in 2017

 

foto tumbnail Buzzfeed

 

 

 

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan in De Eetbare Siertuin
Saffraan in De Eetbare Siertuin

Safran ( Frans, Duits), Zafferano (Italiaans), Açafrão (Portugees), Azafrán (Spaans), Fan hong hua (Chinees), Ya faran ( Thais).

Crocus_sativus_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-194

De crocus sativus is een bolgewas uit de lissenfamilie (Iridaceae). Deze krokus bloeit, niet zoals de meeste krokussen in het voorjaar maar, in het najaar. Safraankrokus komt in het wild niet voor maar is waarschijnlijk zo’n 4000 jaar in de late bronstijd ontstaan als een mutatie uit een crocus cartwrightianus, een krokus soort die in Griekenland in het wild voorkomt. Op Kreta en in Griekenland werd saffraan dus al in de oudheid gekweekt en was een belangrijk specerij en een oranje-gele kleurstof. De naam saffraan is afgeleid van het Arabische woord voor geel: zafarán of za’fran. Vanuit Griekenland is saffraan verspreid naar Egypte, Perzië en door Alexander de Grote met zijn troepen naar Azië gebracht. Bij de val van het Romeinse Rijk, werd de saffraan teelt door de Moren naar Europa gebracht, eerst in Spanje en later in Frankrijk en Zuid-Italië. Verdere geschiedenis kan je hier lezen.

Fresco Aktrotiri Griekenland
Fresco Aktrotiri Griekenland foto: wikipedia

 

Saffraan in eigen tuin

Saffraankrokus groeit in kalkrijke, droge grond. Het liefst heeft de saffraan hete, droge zomers nodig en koude winters. Onze nazomers/najaar zijn meestal te nat en te koud maar afgelopen jaren hebben we een droge nazomer gehad en in De Eetbare Siertuin van MergenMetz kwamen de krokussen in bloei. Wil je het zelf ook proberen, de krokussen zijn zeer geschikt om in potten te kweken. Potten zijn makkelijker op een zonnige droge plek in de tuin te plaatsen en met de juiste grond te vullen. Vanwege de late bloei zullen de bijen je ook dankbaar zijn als ze in je tuin groeien. In landen zoals India, Iran, Italië, Marokko en Spanje wordt op grote schaal Saffraan gekweekt.

Saffraan oogst
Saffraan oogst

 

Hoe oogst je je eigen Saffraan?

Saffraan bloeit, in 1 tot 2 weken, eind oktober, begin november. De bloemen openen vroeg in de ochtend bij zonsopgang en omdat de bloem snel verwelkt moeten ze voor 10:00 uur geoogst worden omdat ze anders hun aroma en kleur verliezen. (Hopelijk regent het niet rond de periode dat ze in bloei staan anders zorg dat de pot onder een afdakje op een zonnige plaats staat.) Je kan de bloem oogsten en daarna de stempels (die 3 bruin/oranje draden) eruit halen. De stempels moeten vervolgens gedroogd worden omdat ze een hoge vochtigheidsgraad hebben. Je kan ze ouderwets roosteren op een fijnmazige rooster boven een vuurtje maar het kan ook in de oven. Lees hier meer over het drogen.

Saffraan
Saffraan

Waarom is saffraan duur?

Om 1 kilogram saffraan te oogsten zijn ongeveer 85.000 bloemen nodig. De stempels worden handmatig geoogst en ‘geplukt’ en is zeer arbeidsintensief. Door het roosteren krijgen ze hun bekende uiterlijk maar er blijft maar 20% over van het gewicht van de verse stempels, een kilo stempels levert dus 200 gram saffraan voor consumptie.

Gebruik in de keuken:

Saffraan smaak is zoetig en een beetje hooi achtig maar wordt vooral in gerechten gebruikt voor de geel/oranje achtige kleur die saffraan afgeeft. Saffraan wordt in verschillende wereldkeukens gebruikt. De Perzische, Indiaanse, Arabische, Turkse maar ook de Europese keuken. Bekend is de Paella uit Spanje en de Bouillabaisse uit Frankrijk. In India zit het vaak in de rijst en curry gerechten. De kleurstof wordt ook gebruikt in de productie van boter, kaas en de patisserie, sauzen en likeuren.

Voor een “goedkopere” gele kleur in de gerechten worden ook andere plantaardige vervangers gebruikt bijvoorbeeld Safloer ( Carthamus tinctorius), Annatto ( Bixa orellana) en Geelwortel – Koenjit ofwel Kurkuma ( Curcuma longa) gebruikt. Behalve dat ze gerechten een kleur geven wordt Saffraan ook als weefsel kleurstof gebruikt in India en China.

Saffraanteelt in Spanje maakt op dit moment weer een comeback nadat het een aantal jaren geleden, vanwege het arbeidsintensieve werk en de groeiende welvaart, bijna verdwenen was. Vroeger werd met de opbrengst van de teelt een bruiloft betaald, gespaard voor een huis of luxe goederen. In de huidige Spaanse economie is elke verdienste weer meegenomen. Via YouTube kwam ik dit filmpje tegen een Documentary filmed by Adeline and Robert Royal, 2010.

 

Plant: Allium ursinum

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Allium ursinum  – Daslook, Berelook, Borslook, Hondsknoflook, Wilde Knoflook (Ned.). Wild garlic, Bear’s Garlic, Ramsons ( Eng.)

Allium betekent ‘look’. De soortnaam ‘ursinum’ betekent ‘beer’. Een oud volksgeloof is dat men dacht dat beren die uit hun winterslaap kwamen als eerste op zoek gingen naar wat Daslook om van te eten.

Eetbaar: bloemen, blad en bol

Blad: Rauw of gekookt. De bladeren zijn een lekkere smaakmaker aan salades, en zijn vooral welkom als een fris groen blad vol vitamine en mineralen in het vroege voorjaar. Van het blad wordt ook een lekkere pesto gemaakt. ( zie website: MergenMetz ) Bloemen: rauw of gekookt. Deze zijn iets sterker dan de bladeren, in kleine hoeveelheden zijn ze decoratief en zeer smakelijk in salades. De bloempjes kunnen nog steeds worden gegeten als de zaaddozen worden gevormd, hoewel de smaak nog sterker is als de zaden rijp zijn. Bol: rauw of gekookt. De bolletjes zijn zeer scherp en net zo gezond als verse knoflook. Gewokt of gesmoord maakt de bolletjes minder scherp. De bollen kunnen in het najaar geoogst worden.

Populaire naam Nederland: Daslook

Bloemkleur: wit, naar knoflook geurend

Bloeiperiode: April-Mei

Hoogte: 40 cm

Plantdiepte:10 cm

Plantafstand: 10- 15 cm

Lichtomstandigheden: schaduw

Daslook groeit in de schaduw en het liefst onder bomen en struiken in vochtig goed gedraineerde grond. Bij geschikte omstandigheden kunnen ze na een aantal jaren een dicht tapijt vormen. In de vroege zomer sterft de plant af om in maart en april weer boven de grond te komen (kleine 8 weken). Zaden worden verspreid door de mieren. De daslook groeit goed met andere planten maar is een slechte buur voor luzerne en remt de groei van peulvruchten.

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Kwekerijen bezoeken

Vandaag ben ik bij mijn broer in Maastricht geweest die daar al een aantal jaren een prachtige bloemenzaak heeft. (Mocht je een keer in Maastricht zijn ga eens langs bij Martijn de Bloemist.) Op de terugweg zijn we bij een “kwekerij met vakantie gevoel” geweest, zoals zo mooi op hun site geschreven staat. En dat gevoel had ik ook, niet alleen de kwekerij gaf me een vakantie gevoel maar ook de rit er naar toe. De kwekerij van Bastin is breed gesorteerd en gespecialiseerd in vaste planten vooral de mediterrane soorten, kruiden en lavendel. Ze hebben op hun kwekerij de Nederlandse planten collecties voor Salvia, Lavandula, Santolina, Rosmarinus en Thymus.

De lavendeldagen zijn net achter de rug maar 11 en 12 augustus zijn de Salvia en prairieplantendagen, Indian Summer, langbloeiende planten en siergrassen. Ik loop zelf niet zo warm voor lavendel planten maar om zoveel soorten bij elkaar te zien en gecombineerd met andere mediterrane soorten is het toch wel mooi. Voor onze eigen tuin heb ik een paar Allium flavum gekocht, een paar doordragende aardbeien, de Fragaria vesca ‘Vivarosa’ en een heerlijk geurende citroen-eucalypthus, de Eucalypthus citriodora.

Kwekerij Bastin rondje langs de planten Op zoek naar planten

lavendel's thymus prairieborder

Bij toeval reden we ook langs de kwekerij van Marni’s, dus daar gingen we ook even kijken. Marni’s kwekerij bestaat sinds augustus 1996 en sinds 2009 is Pascal Jongen de nieuwe eigenaar. Bij Marni’s kan je terecht voor tuinvarens, siergrassen bijzondere clematissen en Engelse en historische rozen. Er zijn ook mooie borders te bewonderen.

Even genieten bij Marni's Marni's border Marni's Dahlia en Engelwortel

Deze vakantie dus op naar het zuiden van Limburg voor het vakantiegevoel in eigen land en bezoek zeker even deze kwekerijen.