Home » Blog » Pagina 2

Categorie: Blog

Groene gevels, iets voor jouw huis?

Klimplant zoekt gevel

Gemeente Arnhem heeft een oproep geplaatst over het vergroenen van de Arnhemse gevels. Lees hier meer over groene gevels. Een gevel laten begroeien kan eenvoudig zijn, als je voor de meest voor de hand liggende oplossing kiest, namelijk: Tegel eruit, plant erin.

Grond verbeteren

Waar moet je allemaal voor zorgen om een klimplant te planten tegen je gevel. Eerst zoek je uit waar de leidingen en kabels liggen (elektra, gas en telefoon/tv kabels). Bij het verwijderen van tegels moet de grond verbeterd worden. Zand en puin is geen voedzame grond voor een plant om te groeien. Goede tuinaarde bijvoorbeeld van Bio-Kultura of Vivimus van DCM is voor de plant en bodemleven beter en geeft de plant ook voeding. Zorg voor voldoende tuinaarde in het plantgat minstens zo’n 60 cm diep, in ieder geval twee keer zo groot als de wortelmassa van de plant die je wilt planten.

Groeiwijze klimplanten

Welke plant je nu gaat planten hangt af van de plaats, ligt de gevel op  noord, oost, zuid of west en hoe wil je de planten tegen de gevel laten groeien. Bij het kiezen van een plant moet je ook rekening houden met de verschillende groeiwijze van klimplanten. De groeiwijze van een klimplant bepaalt hoe de plant groeit. Er zijn verschillende manieren waardoor planten de hoogte in komen:

  • Klimplanten die hechten met zuignapjes of hechtworteltjes.
  • Slingerplant of winder.
  • Ranker door middel van bladsteel of bladrank.
  • Enteraars.
Klimplanten met zuignapjes en hechtwortels

Klimplanten met zuignapjes en met hechtworteltjes kan je zonder problemen tegen de muur planten als je muur geen scheuren of slechte voegen bevat. Zorg er altijd voor dat als de planten eenmaal goed groeien de ranken niet op de kozijnen of onder boeiboorden, dakrand en goot gaan groeien. Hou je dit jaarlijks bij dan voorkom je schade na een aantal jaren wanneer de ranken verhouten en dikker worden.

Bekende klimplanten met hechtwortel is de klimop, hedera hibernica en de klimhortensia, Hydrangea anomale petiolaris. Een klimplant met zuignapjes is de wilde wingerd, de parthenocissus.

Klimplanten die slingeren of winden

Klimplanten die slingeren of winden hechten zich niet vanzelf. Deze planten hebben een groeisteun nodig. Je kan hierbij denken aan niet te dikke palen, een klimrek van hout of ijzer (bijv. betongaas) of mooie vormen tegen de gevel waar de plant zich een weg omhoog slingert of windt. Met staalkabels, bevestigt op de muur, kan je de plant ook begeleiden in rechte lijnen omhoog of met verdelers in vormen als een ruit of vierkant. Zorg wel dat er genoeg ruimte is tussen de gevel en de groeisteunen. De planten hebben dit nodig om te winden. Een regenpijp lijkt geschikt maar die zit vaak te dicht tegen het huis en is niet stevig genoeg voor de groeikracht van verschillende winders.

De bekendste klimplanten die slingeren zijn de blauwe regen, wisteria sinensis of floribunda, de hop, humulus lupulus en de Duitse pijp, de aristolochia

Blauwe Regen rondom pilaren van Bronbeek
Klimplanten die ranken met bladrank of bladsteelrank

Er zijn ook planten die als ze het hogerop willen zoeken gebruik maken van bladranken of bladsteelranken zoals bijvoorbeeld bij erwten, Oost-Indische kers en clematis. Deze planten groeien makkelijk langs draden, stokken of vinden een weg omhoog in andere planten. Deze groeiwijze behoort vaak tot planten die wat lichter zijn. Hiervoor kan je dus wat minder stevige klimhulpen gebruiken.

Klimplanten die enteren

Deze planten maken gebruik van stekels en doornen  of stevige zijtakken die vasthaken in klimhulpen of andere planten. Eigenlijk groeien ze meer over iets heen dan dat ze echt klimmen. Denk hierbij aan klimrozen of ramblerrozen en de winterjasmijn. Doordat deze planten zich vast moeten haken moet je de planten goed aanbinden. Voor deze planten zijn horizontale klimhulpen het meest geschikt.

Prachtige rozen in de binnentuin van Chris Meijers Collectie 

2017 gaat een botanisch jaar worden (3)

2017 wordt een botanisch jaar.  In de Botanie, de plantkunde wordt de meerwaarde van planten onderzocht. Deze planten werden verzameld in de Botanische Tuinen. Nieuwsgierig naar planten en hun toepassingen?  Bezoek in 2017 de Botanische Tuinen en De Eetbare Siertuin van Mergenmetz. Ga eens een hapje eten in bijv. De Nieuwe Winkel en let op je drankje tijdens een van de vele festivals komende zomer. Lees hier (1) en hier (2) meer over de botanische inspiratie van 2017

Hortus Haren

 

Botanie, plantkunde

De meerwaarde van planten is interessant. Een plant is meer dan alleen plant. Mijn interesse gaat, beroepshalve, uit naar de decoratieve waarde van de planten. De laatste jaren zijn daar de heilzame werking en welke planten eetbaar zijn bij gekomen. In de Oudheid werden veel bekende kruidachtige planten gekweekt als remedie tegen ziekten. Je vond deze planten in de kloostertuinen. De kruidentuin van het Openlucht Museum in Arnhem is 1 van de 24 Botanische Tuinen waar veel informatie te vinden is. Een andere is De Kruidhof in Friesland.

De medicinale kruidentuin van Karel de Grote. In het Openlucht Museum

 

Kwekerijen en tuinen vol smaakvolle planten

In Doorwerth ligt de Eetbare Siertuin van Mergenmetz ( een voedselbos). Ik verzorg daar al jaren de tuin, vol met bekende tuinplanten. Alle planten in deze tuin zijn eetbaar. De bloemen, bladeren, zaden, wortel en/of vruchten. Ieder jaar probeer ik de collectie eetbare planten aan te vullen. Ik kweek ze zelf of ik bezoek speciale kwekerijen. De tuin in Doorwerth is in het voorjaar en zomer regelmatig open. In 2017 gaan we weer leuke activiteiten organiseren. Houd de agenda in de gaten. Ben je op zoek naar eetbare planten? Kom dan eens langs. Een klein aantal gekweekte planten heb ik voor de verkoop. Voor heesters en bomen met meerwaarde kan je goed terecht bij kwekerij Lowgardens en bij kwekerij Arborealis.

Kwekerij De Hessenhof

Afgelopen zomer heb ik voor Hans & Miranda Kramer van kwekerij De Hessenhof in Ede hun sortimentslijst doorgelopen om uiteindelijk van zo’n 500 planten te beschrijven wat eetbaar is. Deze informatie komt in de loop van 2017 op hun website beschikbaar. De Hessenhof is een biologische vaste plantenkwekerij.

In een voedselbos horen vaste planten thuis in de kruidlaag. Het sortiment van Hans en Miranda bevat een groot aantal planten geschikt voor de schaduw en halfschaduw. Is je tuin niet groot genoeg voor een bos? Geen probleem, een voedseltuin zonder bomen kan ook. Op de kwekerij zijn (eetbare) planten te vinden die hun oorsprong hebben uit een weide of een prairie. Belangstelling voor wat allemaal mogelijk is in je eigen tuin? Ga dan eens mee naar De Hessenhof. Voor een rondleiding en/of volg een cursus Beplantingsplan voor een eetbare siertuin bij me. Kan je alles voor een botanische keuken uit je eigen tuin oogsten. De eerst volgende workshop ‘Maak je siertuin eetbaar’ is 25 maart 2017. Lees er meer over en meld je hier aan. Bij voldoende belangstelling kunnen we een week later naar De Hessenhof.

2017 gaat een botanisch jaar worden (2)

2017, een botanisch jaar in de keuken. Al eens siroop van dennennaalden, viooltjes of seringen in je cocktail gehad? Dahliaknol of scheuten van de hosta gegeten? In 2017 gaat er meer gekookt worden met, voor ons bekende, tuinplanten. De inspiratie voor keuken en drankjes komt uit de botanische tuinen.

In de horeca wordt behalve met groente en kruiden steeds vaker gewerkt met planten, bloemen en kruiden uit de natuur. Wildplukken wordt door steeds meer mensen gedaan, voor de horeca maar ook voor eigen gebruik. Door de bloeiende belangstelling voor voedselbossen waar, in verschillende lagen, bekende en onbekende fruit en notenbomen, struiken en kruidachtige planten groeien, ziet ook de horeca meer mogelijkheden voor deze ‘nieuwe’ smaken. Een restaurant die in Nederland de Botanische keuken op de kaart zet is De Nieuwe Winkel in Nijmegen. Wil je thuis in je keuken aan de gang met eetbare wilde planten?Schaf dan eens een kookboek aan van bijv. Marion de Kort over Eetbare Wilde Planten. Op de site van Mergenmetz vindt je meer boeken en recepten met de oogst uit de Eetbare Siertuin.

Er worden niet alleen gerechten gemaakt met deze nieuwe smaken maar ook in drankjes, cocktails en siropen wordt geëxperimenteerd met kruiden, fruit en specerijen. Dit is niet echt vernieuwend. In de Oudheid werden veel bekende kruidachtige planten gekweekt als remedie tegen ziekten. In het eten maar vooral ook in alcohol, als drankje gedronken. Vooral in Duitsland is de Schnapps bekend, sterke drank met kruiden of vruchten. In Engeland heb je de gin en jenever in Nederland. Jenever wordt van jeneverbessen en alcohol gemaakt en de Engelsen maakte van jenever een gin, alcohol met ‘botanicals’. Botanicals is een verzamelnaam voor alles wat plantaardig is en gedistilleerd kan worden. Dit kunnen bloemen, zaden, wortels en kruiden zijn.

 

Op zoek naar inspiratie? Dit boek beschrijft een groot aantal planten en mogelijkheden.
Voor alcoholvrije cocktails

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Flowerpower in het glas

Het leuke is dat je zelf ook aan de gang kan gaan om deze drankjes of cocktails te maken. Presenteer ze met verse bloemen en kruiden in een glas. Dat kan met alcohol maar ook zeker zonder. In Nederland maakt De Bloesembar de mooiste en lekkerste drankjes, waar er maar wat te vieren valt. Kwekerij de Bierkreek levert zijn biologisch gekweekte rozen aan een distillateur die er een Dutch Rose Gin van maakt. In Engeland zijn er al meer mensen en bedrijven die dit soort drankjes maken en serveren. Een naam die ik tegenkwam is Seedlib , The world’s first non-alcoholic spirits. Een volwassen alcoholvrij drankje waarmee lekkere cocktails gemaakt kunnen worden. Gedistilleerd in oude koperen potten zoals Apothekers het vroeger deden.  Het bedrijf gaat komende Chelsea flowershow meedoen met een tuin. Hieronder zie je alvast hoe de tuin eruit gaat zien.

De volgende keer vertel ik waar deze planten gekweekt worden want smaakvolle planten horen gewoon thuis in iedere tuin.

 Volgende keer: 2017 gaat een botanisch jaar worden (3). Kwekerijen met smaakvolle planten.

Tuin van Seedlip op de Chelsea Flowershow in 2017

 

foto tumbnail Buzzfeed

 

 

 

2017 gaat een botanisch jaar worden. (1)

Weet jij de botanische trends van 2017 al ? In het afgelopen jaar kwam ik het woord botanisch tegen in combinatie met mode & interieur maar ook steeds vaker in combinatie met drankjes als gin cocktails. Nu ken ik botanisch vooral van De Botanische Tuinen, tuinen waar ik graag kom. Tuinen die ontstaan zijn om plantkunde te bestuderen. De Botanische tuinen van Nederland hebben 2017 uitgeroepen tot het jaar van de botanische tuinen. Wist je dat er 24 botanische tuinen in Nederland zijn. 24 tuinen met een schat aan informatie over planten en de meerwaarde van planten! Horti, pineta en arboreta, elk met een grote rijkdom aan planten die ze onderhouden, beschermen en kweken. Samen zijn zij de Botanic Guardians van de biodiversiteit.

In deze, sommige heel oude, botanische tuinen zijn ook een aantal planten te vinden die met uitsterven bedreigd worden. Planten die een belangrijke schakel zijn in ons ecosysteem. Door jarenlange studies wordt steeds meer duidelijk dat er een grote samenwerking is tussen planten onderling. Van bodem tot bodembedekker en alle lagen ertussen. Niet alleen met planten maar ook met schimmels in de grond, overig bodemleven en dier. Houd hun website in 2017 in de gaten en bezoek eens een botanische tuin. Komend jaar komt er een plantzoeker op hun site waar een hoop informatie op te vinden is. Ben je geïnteresseerd in bijvoorbeeld medicinale planten, verfplanten of grondstoffen? Op de plantzoeker vindt je deze informatie.

Volgende keer: 2017, een botanisch jaar (2). Over botanische drankjes en gerechten.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De waterhyacint, een invasieve exoot?

Afgelopen maand nog een waterhyacint voor in de vijver gekocht?

Per 3 augustus 2016 geldt een Europees verbod op bezit, handel, kweek, transport en import van een aantal schadelijke exotische planten en dieren. Op deze lijst viel mijn oog op een aantal planten waaronder de waterhyacint. Deze invasieve exoten zijn op de Unielijst geplaatst omdat ze in delen van de EU schade toebrengen (of dat in de toekomst waarschijnlijk zullen gaan doen) aan de biodiversiteit en/of ecosysteemdiensten. Lees hier  op de site van NVWA welke planten en dieren er op staan.

Als bloemist heb ik waterhyacinten jarenlang iedere zomer verkocht, voor vijvers en waterschalen in huis. Ze waren zomers niet aan te slepen. Bij de meeste mensen hadden de planten geen lang leven. In ieder geval overleefden ze de winters in ons land niet. Ik vraag me dan ook af of het voor de waterhyacint ’s winters al warm genoeg is om ook hier tot een plaag te kunnen uitgroeien.

Eichhornia_Crassipes

De waterhyacint, Eichhornia crassipes is een waterplant uit de pontederia familie (pontederiacaea) Ze komen oorspronkelijk uit Zuid Amerika. De lila kleurige bloemen lijken op die van de hyacint maar is geen familie ervan. Het grote drijfvermogen dankt de plant aan zijn verdikte bladvoeten. Elke bladvoet is een met lucht gevulde sponsachtige bol. De plant vermeerderd zich door wortelstokken en door zaad. Zo kan het in warmere landen uitgroeien tot een ware plaag.

Eichhornia_crassipes_field_at_LangkawiHele meren groeien dicht en verdringen de inheemse waterbeplanting. Boten komen niet door de dikke planten laag heen en irrigatiekanalen raken verstopt. Vissen sterven door zuurstof gebrek en malariamuggen vinden ideale broedplaatsen tussen de planten. De planten worden op verschillende manieren bestreden. De laatste jaren probeert men de planten te bestrijden door insecten die, in de landen van oorsprong, de verspreiding binnen de perken houden. Dit zijn snuitkevers en de waterhyacintmijt.

Leveren de planten ook wat op?

In verschillende landen worden de geoogste planten geplet en gedroogd en worden ze als veevoer of compost verwerkt. Waterhyacint is ook een goede grondstof om biogas van te maken. In Ghana wordt de waterhyacint door de lokale bevolking geoogst en verkocht als grondstof voor biovergassing. Op dit biogas varen weer boten en door het oogsten kan de  visstand zich weer herstellen en dorpen worden weer bereikbaar over water. In Thailand drogen ze de planten en gebruiken ze het als vlechtmateriaal voor meubelen en manden. Die manden van gedroogd waterhyacint zijn verkrijgbaar bij o.a. de bloemist en woonwinkels.

 

bronnen: Wikipedia, Botaniewebsite, Serigas

 

Van ontwerp naar tuin

Vraag van de klant was een tuin met veel planten, rozen, gazon en de mogelijkheid om van de schuur naar straat te komen met auto. Voor de hand ligt een oprit maar omdat de klant een oldtimer in de schuur heeft staan waar maar incidenteel mee gereden wordt is zoveel verharding in de tuin niet nodig.

Tuin voor de verandering

Vanuit huis
 

Tuin vanuit schuur.

 

Als oplossing heb ik gekozen voor half verharding, grind, gecombineerd met gras. Om van huis naar schuur te komen zonder over het gazon te lopen is een tegelpad aangelegd die ook de twee organisch gevormde terrassen en het ovale gazon met elkaar verbindt.

Het ontwerp

Ontwerp tuin

 

De uitvoering

Tegen de erfgrens langs de oprit is een pergola geplaatst zodat de prachtige rozen los van de muur komen en zo aan die kant wat diepte creëren, de containers worden op deze manier ook prima weggewerkt. De beukenhaag langs het gazon maakt de indeling wat spannender.

Het resultaat

 

 

 

 

Polyculturen

Een paar weken terug liep ik over de kwekerij van het Openlucht Museum in Arnhem. Wanneer ik in het museum ben vergeet ik nooit om door de kruidentuin en de kwekerij te lopen, één van mijn favoriete plekjes van het museum. Dit keer was ik er tijdens de plantjesmarkt, gehouden aan het eind van het seizoen. Ik was op zoek naar Rubia plantjes en vers Angelica zaad, al wachtend tot één van de vrijwilligers mij kon helpen aan de plantjes las ik de informatiebordjes bij de vakken. Mijn oog viel op de omschrijving van Opkweekruimte van Boomkwekerijgewassen, dit doet me toch aan twee dingen denken.

20151031_114822

De eerste gedachte is aan een verhaal uit de memoires van familie van Bergenhenegouwen en het ontstaan van de vaste plantenkwekerij C.TH. van Bergenhenegouwen uit Huis ter Heide. Cees, de broer van mijn Opa, heeft uitgebreid geschreven over het leven van zijn familie, een kwekersfamilie die vanuit Poeldijk naar Den Dolder verhuisden. Van 1909 tot 1936 in Den Dolder en vanaf 1936 tot heden in Huis ter Heide. Een andere broer, Jan, kon heel goed tekenen. In 1 van de verhalen beschrijft Cees hoe hij, en mijn opa Bram, voor hun opleiding vanuit Den Dolder voor het eerst richting de Betuwe reisde en zich verbaasden over het feit dat hier de fruitbomen wijd uitelkaar geplant waren met schapen die eronder liepen. Zo teelde men niet in het Westland, en omdat hun vader uit het Westland kwam bleef de manier van telen en zelfs het vakjargon nog lang in gebruik bij hun thuis. Beperkte ruimte in het Westland en kleinschalige kweek zorgde vanzelf al voor goed grondgebruik.

Aalbessen aanaarden

Op deze tekening is dus goed te zien dat onder fruitbomen volop aalbessen zijn aangeplant. Het aansmakken van Aalbessen is volgens mij het aanaarden van de Aalbessen, de onderste scheuten worden onder een laag grond bedekt waardoor die wortels gaan schieten en zo konden de bessen vermeerderd worden.

De tweede gedachten is: Die beschrijving, die lees ik ook bij een beschrijving van Agroforestry.

Agroforestry is een verzamelnaam voor landbouwsystemen waarin bewust gestreefd wordt naar het introduceren van bomen en struiken op percelen met akkerbouwgewassen of grasland. De combinatie van verschillende teelten leidt tot ecologische en economische interacties die het geheel groter maken dan de som van de mono-teelten. Lees ook hier.

Na jaren van monoculturen komt polycultuur (weer) in de belangstelling. Niet zozeer vanwege te weinig grond maar meer vanwege het behoud van een gezonde grond, bodem, wat weer gezonde gewassen oplevert.

 

Plant eens een noot in de tuin

 

Bij mij thuis nemen mijn zonen en ik de laatste jaren zo tegen 4 uur een klein bakje gemengde noten, ongezout, al dan niet aangevuld met gedroogde cranberry’s. Lekker, en volgens de nieuwe richtlijnen Goede Voeding, gezond en een goede aanvulling op de bekende schijf van vijf. Er zijn noten die uitstekend groeien in Nederland en ze zijn ook onmisbaar in een Eetbare Siertuin of Voedselbos.

Wat is een noot?

Een noot is botanisch gezien een enkelvoudige dopvrucht, een droge vrucht met één zaad waarvan de vruchtwand een steenachtige of houtachtige omhulsel is die bij rijpheid zeer hard wordt. Echte noten zijn: beukennootje, hazelnoot, tamme kastanje en de eikel.

Andere vruchten en zaden die als “noten” bekend staan maar dat niet in de botanische betekenis zijn, zijn bijvoorbeeld de volgende: walnoot is een steenvrucht, amandel is het zaad van een steenvrucht, pistache, een zaad en de pinda is een peulvrucht.

noten

Welke noten zijn nu geschikt voor in een (stads)tuin?

corylus botanisch  prunus botanisch  walnoot botanisch

 

Amandel

Amandelen ( Prunus dulcis syn. Prunus amygdalis) hebben veel warmte nodig en geen nachtvorst in het voorjaar om goede vruchten te krijgen. Van oorsprong komen amandelbomen uit het oostelijke Middellandse zeegebied. In Nederland kan je het beste resultaat krijgen met een in Nederland gevonden ras ‘Robijn’. ‘Robijn’ is geen zuivere amandel maar een kruising van een amandel en een perzik. De meeste zoete amandelnoten die in de winkels verkrijgbaar zijn komen uit de VS, Spanje en Italië. De boom wordt afhankelijk van zijn onderstam zo’n 3 tot 4 meter groot. Plant de boom op een zonnige plaats in de tuin en voor een rijkere vrucht opbrengst is het beter om een andere bestuivende amandelsoort erbij te planten, bijvoorbeeld ‘Ferragnes’.

Vrucht en zaden met daarin de amandel
Vrucht en zaden met daarin de amandel

 

Hazelnoot

Een noot die makkelijker groeit in Nederland is de hazelnoot. De hazelnoot ofwel hazelaar ( Corylus avellana) is van oorsprong in heel West-Europa te vinden. De hazelaar groeit uit tot een grote, vaasvormige heester maar is goed als een boom te snoeien. Waarom er zo weinig hazelnoten geplant worden weet ik niet want als je hazelnoten in de keuken nodig hebt en je moet ze kopen dan zijn ze behoorlijk aan de prijs. De inheemse soort draagt niet zo rijk maar er zijn verschillende rassen ontstaan door selectie binnen de wilde hazelaar (Corylus avellana) en kruising met de Lambertsnoot (Corylus maxima) met grote, goed pelbare noten. De hazelaars zijn windbestuivers. De mannelijke katjes bloeien in januari – februari gelijktijdig met de kleine onopvallende, vrouwelijke bloemen. Om de vruchtopbrengst te vergroten wordt het aangeraden om meerdere hazelaars bij elkaar in de buurt aan te planten (kruisbestuiving). De meeste hazelnoten voor consumptie worden geteeld in Zuid-Europa en Turkije, maar ook in Nederland zijn enkele professionele hazelnootkwekers.

Hazelnoot - Corylus avellana
Hazelnoot – Corylus avellana

 

Walnoot

En dan de walnoot (Juglans regia) ook zo’n lekkere gezonde noot die in Nederland kan groeien. De boom werd vaak geplant op het boeren erf omdat de geur van het blad muggen en vliegen doet wegjagen. De boom komt van oorsprong uit  de regio Kirgizië, Oezbekistan en Kazachstan. In de Oudheid via de Zijderoute meegenomen naar Zuid-Europa en door de Romeinen verder door Europa verspreid. Een walnoot kan in ons land last krijgen van late nachtvorst. Het jonge net uitgelopen blad wordt dan helemaal zwart, zelfs de bloemknoppen kunnen bevriezen. Een walnoot is alleen zo groot voor in een gemiddelde stadstuin, tenminste dat dacht ik. Totdat ik de nieuwsbrief van De Smallekamp, kwekerij van bijzondere vruchtbomen, las en zo op hun site terecht kwam. In de lijst van walnotenproductierassen zag ik een paar dwerg vormen staan. De Juglans regia ‘Dwarf Karlik 3’ en de Juglans regia ‘Dwarf Karlik 5’ beide rassen vinden hun oorsprong in de Oekraïne waarvan de moederboom na 20 jaar een hoogte heeft van 2,30 meter met een kroonomvang van 1,80 meter. De ‘Dwarf Karlik 5’  is na 20 jaar zelfs iets lager 1,80 meter. Dit vond ik dus erg interessant om te lezen want deze walnotenboompjes kunnen waarschijnlijk ook in een pot gekweekt worden zodat je dus ook walnoten kan oogsten op je balkon of dakterras. Ze moeten wel allebei aangeplant worden want ze hebben elkaar nodig met bestuiven. Deze variëteiten zijn gepatenteerd en worden onder licentie veredeld door kwekerij De Achtplagen. Kwekerij De Smallekamp heeft het exclusief verkooprecht in Nederland. Kijk eens op hun website als je opzoek bent naar klein blijvende walnotenbomen of naar andere bijzondere notenbomen. Het is nu de tijd, voor het einde van het jaar, om notenbomen te planten. Een andere informatieve site is de site van Houtwal in België.

Mis je nu informatie over de tamme kastanje, koop dan eens De Tuin in Vier Seizoenen. In de herfsteditie heb ik samen met Norbert Mergen een artikel over de Castanea sativa geschreven. lees hier in pdf

Walnoot - Juglans regia
Walnoot – Juglans regia

 

foto’s: Wikipedia

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan in De Eetbare Siertuin
Saffraan in De Eetbare Siertuin

Safran ( Frans, Duits), Zafferano (Italiaans), Açafrão (Portugees), Azafrán (Spaans), Fan hong hua (Chinees), Ya faran ( Thais).

Crocus_sativus_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-194

De crocus sativus is een bolgewas uit de lissenfamilie (Iridaceae). Deze krokus bloeit, niet zoals de meeste krokussen in het voorjaar maar, in het najaar. Safraankrokus komt in het wild niet voor maar is waarschijnlijk zo’n 4000 jaar in de late bronstijd ontstaan als een mutatie uit een crocus cartwrightianus, een krokus soort die in Griekenland in het wild voorkomt. Op Kreta en in Griekenland werd saffraan dus al in de oudheid gekweekt en was een belangrijk specerij en een oranje-gele kleurstof. De naam saffraan is afgeleid van het Arabische woord voor geel: zafarán of za’fran. Vanuit Griekenland is saffraan verspreid naar Egypte, Perzië en door Alexander de Grote met zijn troepen naar Azië gebracht. Bij de val van het Romeinse Rijk, werd de saffraan teelt door de Moren naar Europa gebracht, eerst in Spanje en later in Frankrijk en Zuid-Italië. Verdere geschiedenis kan je hier lezen.

Fresco Aktrotiri Griekenland
Fresco Aktrotiri Griekenland foto: wikipedia

 

Saffraan in eigen tuin

Saffraankrokus groeit in kalkrijke, droge grond. Het liefst heeft de saffraan hete, droge zomers nodig en koude winters. Onze nazomers/najaar zijn meestal te nat en te koud maar afgelopen jaren hebben we een droge nazomer gehad en in De Eetbare Siertuin van MergenMetz kwamen de krokussen in bloei. Wil je het zelf ook proberen, de krokussen zijn zeer geschikt om in potten te kweken. Potten zijn makkelijker op een zonnige droge plek in de tuin te plaatsen en met de juiste grond te vullen. Vanwege de late bloei zullen de bijen je ook dankbaar zijn als ze in je tuin groeien. In landen zoals India, Iran, Italië, Marokko en Spanje wordt op grote schaal Saffraan gekweekt.

Saffraan oogst
Saffraan oogst

 

Hoe oogst je je eigen Saffraan?

Saffraan bloeit, in 1 tot 2 weken, eind oktober, begin november. De bloemen openen vroeg in de ochtend bij zonsopgang en omdat de bloem snel verwelkt moeten ze voor 10:00 uur geoogst worden omdat ze anders hun aroma en kleur verliezen. (Hopelijk regent het niet rond de periode dat ze in bloei staan anders zorg dat de pot onder een afdakje op een zonnige plaats staat.) Je kan de bloem oogsten en daarna de stempels (die 3 bruin/oranje draden) eruit halen. De stempels moeten vervolgens gedroogd worden omdat ze een hoge vochtigheidsgraad hebben. Je kan ze ouderwets roosteren op een fijnmazige rooster boven een vuurtje maar het kan ook in de oven. Lees hier meer over het drogen.

Saffraan
Saffraan

Waarom is saffraan duur?

Om 1 kilogram saffraan te oogsten zijn ongeveer 85.000 bloemen nodig. De stempels worden handmatig geoogst en ‘geplukt’ en is zeer arbeidsintensief. Door het roosteren krijgen ze hun bekende uiterlijk maar er blijft maar 20% over van het gewicht van de verse stempels, een kilo stempels levert dus 200 gram saffraan voor consumptie.

Gebruik in de keuken:

Saffraan smaak is zoetig en een beetje hooi achtig maar wordt vooral in gerechten gebruikt voor de geel/oranje achtige kleur die saffraan afgeeft. Saffraan wordt in verschillende wereldkeukens gebruikt. De Perzische, Indiaanse, Arabische, Turkse maar ook de Europese keuken. Bekend is de Paella uit Spanje en de Bouillabaisse uit Frankrijk. In India zit het vaak in de rijst en curry gerechten. De kleurstof wordt ook gebruikt in de productie van boter, kaas en de patisserie, sauzen en likeuren.

Voor een “goedkopere” gele kleur in de gerechten worden ook andere plantaardige vervangers gebruikt bijvoorbeeld Safloer ( Carthamus tinctorius), Annatto ( Bixa orellana) en Geelwortel – Koenjit ofwel Kurkuma ( Curcuma longa) gebruikt. Behalve dat ze gerechten een kleur geven wordt Saffraan ook als weefsel kleurstof gebruikt in India en China.

Saffraanteelt in Spanje maakt op dit moment weer een comeback nadat het een aantal jaren geleden, vanwege het arbeidsintensieve werk en de groeiende welvaart, bijna verdwenen was. Vroeger werd met de opbrengst van de teelt een bruiloft betaald, gespaard voor een huis of luxe goederen. In de huidige Spaanse economie is elke verdienste weer meegenomen. Via YouTube kwam ik dit filmpje tegen een Documentary filmed by Adeline and Robert Royal, 2010.