Home » Blog » Plant

Categorie: Plant

Artikelen over planten

Beplantingsplan voor een geel-zwarte voortuin.

Arnhemse tuinen kleuren geel – zwart

Geel-zwart in je voortuin? Het hele jaar geel-zwart in de tuin, we wonen tot slot van rekening in Arnhem, is een uitdaging.  Voor degene die Vitesse een warm hart toe dragen maar ook voor degene die niet vies is van een beetje contrast in de tuin. Durf jij kleur in de tuin te gebruiken dan is dit geel-zwarte beplantingsplan iets voor je.

Beplantingsplan

Dit geel-zwarte beplantingsplan past in een klein plantenvak van 2m2 of als onderdeel van je border als je meer ruimte hebt. Heb je geen tuin maar wel een balkon of terras denk dan aan een grote pot of bak. Zorg wel voor voldoende diepte als je een heester of boom wilt hebben.
Afmeting border: 2×1 meter of 2 grote m2 bakken
Beste locatie: West of Zuid
Bodem: Niet te droge en humusrijke grond. Je grond is humusrijk als het donker, zwart van kleur is en een kruimelige structuur heeft. In de aarde kan je plantenresten vinden.

Heester

Als winterbloeier kiezen we voor een Cornus mas, een geelbloeiende kornoelje. Deze heester groeit uit tot een middelgrote boom. Is er niet veel ruimte in de border of op het terras dan laat deze kornoelje zich goed in vorm snoeien. In de herfst geeft de Cornus mas rode vruchten die vrij zuur zijn maar waar heerlijk jam van gemaakt kan worden.
Hoogte: 2 tot 6 meter.
Bloeitijd: januari- maart

Vaste planten en bollen

Als onder beplanting nemen we de bodembedekker Ophiopogon planiscapus ‘Niger’. Hier bekend als zwart gras of als Slangebaard. Het is geen gras maar een vaste plant met smal, zwart blad. Het blad blijft ook in de winter zwart. Het mooiste is om een grote groep aan te planten zo’n 7 planten/m2 met daartussen geelbloeiende bollen. Dit kan Eranthis hyemalis, winterakoniet, zijn met kleine gele tulpjes. Tulipa ‘Tarda’ is een tulpje dat jaren in de grond kan blijven maar ook een klein bloemige narcis als Narcissus Tête-à-Tête combineert mooi met het zwarte gras.

In het late voorjaar kies ik voor een groep gele akeleien de Aquilegia chrysantha ‘Yellow Queen’ in combinatie met de bijna zwarte tulpen ‘Blackjack’ en de gele ‘Golden Parade’.  Voor het geel/zwart in de zomer plant je een groep Rudbeckia fulgida ‘Goldsturm’ met een paar pollen Pennisetum alopecuroides f. viridiscens met zwarte aren.


Je kan de planten een beetje mixen zoals op bovenste afbeelding te zien is of juist meer in geel- zwarte banen.


Kijk eens op Pinterestbord Arnhem tuiniert  voor meer inspiratie. Je vindt daar ook planten die geschikt zijn voor een tuin op de klei en voor hele natte tuinen. Vragen over passende beplanting in je eigen tuin? Neem dan contact met me op.

Beplantingsplan voor een wintertuin

Januari en februari, de eerste maanden van het jaar kunnen lang duren. In de meeste tuinen is het dor en grijs maar dat hoeft niet. Er zijn veel mogelijkheden om ook ‘s winters een interessante tuin te hebben. Het beplantingsplan voor je wintertuin moet daar rekening mee houden. Een tuin met mooie donkergroene vlakken of vormen van groenblijvende heesters zoals buxus, taxus als bollen, kubussen of hagen. Een tuin waarin heesters staan met prachtig gekleurde takken of die bij een zachte winter al vroeg bloeien. Cornus soorten met rood, oranje of geelgroene takken. Een viburnum met z’n geurende wit-roze bloemen of een toverhazelaar. Combineer ze met kleurrijke bladplanten of grassen, met vroegbloeiende bolgewassen als sneeuwklokjes en winterakoniet, je saaie wintertuin fleurt helemaal op.

Beplantingsplan voor een wintertuin

Dit voorbeeld past in een klein plantenvak van 2m2 of als onderdeel van je border als je meer ruimte hebt. Heb je geen tuin maar wel een balkon of terras denk dan aan een grote pot of bak. Zorg wel voor voldoende diepte.
Afmeting border: 2×1 meter of 2 grote m2 bakken
Beste locatie: het Oosten of Westen.
Bodem: Goed doorlatende grond en humusrijk. Je grond is humusrijk als het donker, zwart van kleur is en een kruimelige structuur heeft. In de aarde kan je plantenresten vinden.

 

1 Viburnum bodnantense ‘Dawn’ een heester met geurende roze bloemen, die bloeit op het kale hout. Zomers donkergroen in blad met als extra een schitterende herfstkleur in warme rood tinten.
Hoogte: 2 tot 2,5 meter en 1 meter breed.
Bloeitijd: november- januari
Als onder beplanting 3 kleine groepen van Euphorbia amygdaloides ‘Purpurea’. Deze planten kunnen prima in de schaduw groeien. Voor in bakken met voldoende zonlicht of vooraan de border plant je de Bergenia cordifolia ‘Purpurea’. Bij beide soorten kleurt het blad donkerrood in de winter.
Bloeitijd: De euphorbia bloeit fris geelgroen in april-mei.
De bergenia bloeit roze in april-mei.


Voor in een border van 2×1 is er ook nog wel plaats voor een laagblijvende kornoelje (60 cm). Hij groeit vanzelf bolrond. De cornus sericea ‘Kelseyi , geeft na de bloei bessen die de vogels lekker vinden. De herfstkleur is schitterend en de takken zijn mooi rood in de winter.
Bloeitijd: Kornoelje bloeit wit in mei.
Vul aan met een paar  Helleborus foetidus ‘Wester Flisk’, een vaste plant met diep ingesneden blad en  rood getinte bladstelen. Het blad van de plant wordt 40 cm hoog.
Bloeitijd: De helleborus bloeit groen tussen januari- april.
Tussen de planten is er plaats voor bijv. sneeuwklokjes en kleine botanische tulpjes die kunnen verwilderen.

Volg me ook op mijn Facebook pagina, hier en in samenwerking met Moniek de Bakker hier

 

Plant eens een noot in de tuin

 

Bij mij thuis nemen mijn zonen en ik de laatste jaren zo tegen 4 uur een klein bakje gemengde noten, ongezout, al dan niet aangevuld met gedroogde cranberry’s. Lekker, en volgens de nieuwe richtlijnen Goede Voeding, gezond en een goede aanvulling op de bekende schijf van vijf. Er zijn noten die uitstekend groeien in Nederland en ze zijn ook onmisbaar in een Eetbare Siertuin of Voedselbos.

Wat is een noot?

Een noot is botanisch gezien een enkelvoudige dopvrucht, een droge vrucht met één zaad waarvan de vruchtwand een steenachtige of houtachtige omhulsel is die bij rijpheid zeer hard wordt. Echte noten zijn: beukennootje, hazelnoot, tamme kastanje en de eikel.

Andere vruchten en zaden die als “noten” bekend staan maar dat niet in de botanische betekenis zijn, zijn bijvoorbeeld de volgende: walnoot is een steenvrucht, amandel is het zaad van een steenvrucht, pistache, een zaad en de pinda is een peulvrucht.

noten

Welke noten zijn nu geschikt voor in een (stads)tuin?

corylus botanisch  prunus botanisch  walnoot botanisch

 

Amandel

Amandelen ( Prunus dulcis syn. Prunus amygdalis) hebben veel warmte nodig en geen nachtvorst in het voorjaar om goede vruchten te krijgen. Van oorsprong komen amandelbomen uit het oostelijke Middellandse zeegebied. In Nederland kan je het beste resultaat krijgen met een in Nederland gevonden ras ‘Robijn’. ‘Robijn’ is geen zuivere amandel maar een kruising van een amandel en een perzik. De meeste zoete amandelnoten die in de winkels verkrijgbaar zijn komen uit de VS, Spanje en Italië. De boom wordt afhankelijk van zijn onderstam zo’n 3 tot 4 meter groot. Plant de boom op een zonnige plaats in de tuin en voor een rijkere vrucht opbrengst is het beter om een andere bestuivende amandelsoort erbij te planten, bijvoorbeeld ‘Ferragnes’.

Vrucht en zaden met daarin de amandel
Vrucht en zaden met daarin de amandel

 

Hazelnoot

Een noot die makkelijker groeit in Nederland is de hazelnoot. De hazelnoot ofwel hazelaar ( Corylus avellana) is van oorsprong in heel West-Europa te vinden. De hazelaar groeit uit tot een grote, vaasvormige heester maar is goed als een boom te snoeien. Waarom er zo weinig hazelnoten geplant worden weet ik niet want als je hazelnoten in de keuken nodig hebt en je moet ze kopen dan zijn ze behoorlijk aan de prijs. De inheemse soort draagt niet zo rijk maar er zijn verschillende rassen ontstaan door selectie binnen de wilde hazelaar (Corylus avellana) en kruising met de Lambertsnoot (Corylus maxima) met grote, goed pelbare noten. De hazelaars zijn windbestuivers. De mannelijke katjes bloeien in januari – februari gelijktijdig met de kleine onopvallende, vrouwelijke bloemen. Om de vruchtopbrengst te vergroten wordt het aangeraden om meerdere hazelaars bij elkaar in de buurt aan te planten (kruisbestuiving). De meeste hazelnoten voor consumptie worden geteeld in Zuid-Europa en Turkije, maar ook in Nederland zijn enkele professionele hazelnootkwekers.

Hazelnoot - Corylus avellana
Hazelnoot – Corylus avellana

 

Walnoot

En dan de walnoot (Juglans regia) ook zo’n lekkere gezonde noot die in Nederland kan groeien. De boom werd vaak geplant op het boeren erf omdat de geur van het blad muggen en vliegen doet wegjagen. De boom komt van oorsprong uit  de regio Kirgizië, Oezbekistan en Kazachstan. In de Oudheid via de Zijderoute meegenomen naar Zuid-Europa en door de Romeinen verder door Europa verspreid. Een walnoot kan in ons land last krijgen van late nachtvorst. Het jonge net uitgelopen blad wordt dan helemaal zwart, zelfs de bloemknoppen kunnen bevriezen. Een walnoot is alleen zo groot voor in een gemiddelde stadstuin, tenminste dat dacht ik. Totdat ik de nieuwsbrief van De Smallekamp, kwekerij van bijzondere vruchtbomen, las en zo op hun site terecht kwam. In de lijst van walnotenproductierassen zag ik een paar dwerg vormen staan. De Juglans regia ‘Dwarf Karlik 3’ en de Juglans regia ‘Dwarf Karlik 5’ beide rassen vinden hun oorsprong in de Oekraïne waarvan de moederboom na 20 jaar een hoogte heeft van 2,30 meter met een kroonomvang van 1,80 meter. De ‘Dwarf Karlik 5’  is na 20 jaar zelfs iets lager 1,80 meter. Dit vond ik dus erg interessant om te lezen want deze walnotenboompjes kunnen waarschijnlijk ook in een pot gekweekt worden zodat je dus ook walnoten kan oogsten op je balkon of dakterras. Ze moeten wel allebei aangeplant worden want ze hebben elkaar nodig met bestuiven. Deze variëteiten zijn gepatenteerd en worden onder licentie veredeld door kwekerij De Achtplagen. Kwekerij De Smallekamp heeft het exclusief verkooprecht in Nederland. Kijk eens op hun website als je opzoek bent naar klein blijvende walnotenbomen of naar andere bijzondere notenbomen. Het is nu de tijd, voor het einde van het jaar, om notenbomen te planten. Een andere informatieve site is de site van Houtwal in België.

Mis je nu informatie over de tamme kastanje, koop dan eens De Tuin in Vier Seizoenen. In de herfsteditie heb ik samen met Norbert Mergen een artikel over de Castanea sativa geschreven. lees hier in pdf

Walnoot - Juglans regia
Walnoot – Juglans regia

 

foto’s: Wikipedia

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan – Crocus sativus

Saffraan in De Eetbare Siertuin
Saffraan in De Eetbare Siertuin

Safran ( Frans, Duits), Zafferano (Italiaans), Açafrão (Portugees), Azafrán (Spaans), Fan hong hua (Chinees), Ya faran ( Thais).

Crocus_sativus_-_Köhler–s_Medizinal-Pflanzen-194

De crocus sativus is een bolgewas uit de lissenfamilie (Iridaceae). Deze krokus bloeit, niet zoals de meeste krokussen in het voorjaar maar, in het najaar. Safraankrokus komt in het wild niet voor maar is waarschijnlijk zo’n 4000 jaar in de late bronstijd ontstaan als een mutatie uit een crocus cartwrightianus, een krokus soort die in Griekenland in het wild voorkomt. Op Kreta en in Griekenland werd saffraan dus al in de oudheid gekweekt en was een belangrijk specerij en een oranje-gele kleurstof. De naam saffraan is afgeleid van het Arabische woord voor geel: zafarán of za’fran. Vanuit Griekenland is saffraan verspreid naar Egypte, Perzië en door Alexander de Grote met zijn troepen naar Azië gebracht. Bij de val van het Romeinse Rijk, werd de saffraan teelt door de Moren naar Europa gebracht, eerst in Spanje en later in Frankrijk en Zuid-Italië. Verdere geschiedenis kan je hier lezen.

Fresco Aktrotiri Griekenland
Fresco Aktrotiri Griekenland foto: wikipedia

 

Saffraan in eigen tuin

Saffraankrokus groeit in kalkrijke, droge grond. Het liefst heeft de saffraan hete, droge zomers nodig en koude winters. Onze nazomers/najaar zijn meestal te nat en te koud maar afgelopen jaren hebben we een droge nazomer gehad en in De Eetbare Siertuin van MergenMetz kwamen de krokussen in bloei. Wil je het zelf ook proberen, de krokussen zijn zeer geschikt om in potten te kweken. Potten zijn makkelijker op een zonnige droge plek in de tuin te plaatsen en met de juiste grond te vullen. Vanwege de late bloei zullen de bijen je ook dankbaar zijn als ze in je tuin groeien. In landen zoals India, Iran, Italië, Marokko en Spanje wordt op grote schaal Saffraan gekweekt.

Saffraan oogst
Saffraan oogst

 

Hoe oogst je je eigen Saffraan?

Saffraan bloeit, in 1 tot 2 weken, eind oktober, begin november. De bloemen openen vroeg in de ochtend bij zonsopgang en omdat de bloem snel verwelkt moeten ze voor 10:00 uur geoogst worden omdat ze anders hun aroma en kleur verliezen. (Hopelijk regent het niet rond de periode dat ze in bloei staan anders zorg dat de pot onder een afdakje op een zonnige plaats staat.) Je kan de bloem oogsten en daarna de stempels (die 3 bruin/oranje draden) eruit halen. De stempels moeten vervolgens gedroogd worden omdat ze een hoge vochtigheidsgraad hebben. Je kan ze ouderwets roosteren op een fijnmazige rooster boven een vuurtje maar het kan ook in de oven. Lees hier meer over het drogen.

Saffraan
Saffraan

Waarom is saffraan duur?

Om 1 kilogram saffraan te oogsten zijn ongeveer 85.000 bloemen nodig. De stempels worden handmatig geoogst en ‘geplukt’ en is zeer arbeidsintensief. Door het roosteren krijgen ze hun bekende uiterlijk maar er blijft maar 20% over van het gewicht van de verse stempels, een kilo stempels levert dus 200 gram saffraan voor consumptie.

Gebruik in de keuken:

Saffraan smaak is zoetig en een beetje hooi achtig maar wordt vooral in gerechten gebruikt voor de geel/oranje achtige kleur die saffraan afgeeft. Saffraan wordt in verschillende wereldkeukens gebruikt. De Perzische, Indiaanse, Arabische, Turkse maar ook de Europese keuken. Bekend is de Paella uit Spanje en de Bouillabaisse uit Frankrijk. In India zit het vaak in de rijst en curry gerechten. De kleurstof wordt ook gebruikt in de productie van boter, kaas en de patisserie, sauzen en likeuren.

Voor een “goedkopere” gele kleur in de gerechten worden ook andere plantaardige vervangers gebruikt bijvoorbeeld Safloer ( Carthamus tinctorius), Annatto ( Bixa orellana) en Geelwortel – Koenjit ofwel Kurkuma ( Curcuma longa) gebruikt. Behalve dat ze gerechten een kleur geven wordt Saffraan ook als weefsel kleurstof gebruikt in India en China.

Saffraanteelt in Spanje maakt op dit moment weer een comeback nadat het een aantal jaren geleden, vanwege het arbeidsintensieve werk en de groeiende welvaart, bijna verdwenen was. Vroeger werd met de opbrengst van de teelt een bruiloft betaald, gespaard voor een huis of luxe goederen. In de huidige Spaanse economie is elke verdienste weer meegenomen. Via YouTube kwam ik dit filmpje tegen een Documentary filmed by Adeline and Robert Royal, 2010.

 

Trachystemon orientalis

Wildpluk buitenland kan tuinpluk worden.

Behalve in Nederland wordt er in andere landen om ons heen natuurlijk ook in het wild geplukt. De mensen daar hebben nog veel kennis over de te eten en te vinden planten, kruiden en paddenstoelen. Vaak zijn dat dezelfde planten en kruiden als hier in Nederland, afhankelijk van de aanwezige grondsoort en groeiomstandigheden. Paardenbloemen, zuringsoorten, brandnetel, duizendknoop soorten, enz. overal groeien ze wel en worden ze geplukt en gegeten. Mijn interesse gaat uit naar planten die daar oorspronkelijk groeien en gegeten worden. Planten die daar bekend zijn als eetbaar maar hier vaak alleen maar als een tuinplant. Planten uit Turkije, de Balkan, of nog verder naar het oosten tot aan China en Japan toe.

Al lezend kwam ik een aantal planten tegen die in het voorjaar in Turkije geoogst worden en o.a. op de markt in Istanbul en andere plaatsen rond de zwarte zee worden aangeboden. Deze planten zijn rijk aan antioxidanten. Behalve de bij ons bekende Klein Hoefblad (Tussilago farfara), Papegaaienkruid ( Amaranthus retroflexus) en de Schapenzuring ( Rumex acetosella) kwam ik ook de Trachystemon orientalis tegen.

 Trachystemon orientalis

Trachystemon orientalis, in blad
Trachystemon orientalis, in blad

De Trachystemon is een plant uit de Borage familie en hier bekend als een bosplant die, op schaduw en halfschaduw plekken in de tuin, grote vlakken kan vullen met z’n grote blad. Ze bloeien in april en mei, als het blad net uitloopt, met mooie blauwe bloemen. De plant wordt zo’n 40 cm hoog. De Engelse naam is Abraham-Isaac-Jacob, (rare naam voor een plant maar gegeven vanwege het feit dat de kleur van de bloemen veranderd naarmate ze uitbloeien.) of Oosterse Borage. Van oorsprong afkomstig uit Bulgarije, Turkije en Georgië maar inmiddels, geïntroduceerd als tuinplant (1868) of meer recentelijk, meegenomen door immigranten als groente. De plant komt in Engeland en Duitsland al op verschillende plekken verwilderd voor. Of de Trachystemon in Nederland al buiten de tuinen gesignaleerd is, is niet bekend.

Trachystemon orientalis, jonge scheuten
Trachystemon orientalis, jonge scheuten

In Turkije word de plant plaatselijk verschillend benoemd o.a. Hodan, Galdirek, Kaldõrõk of Kalduruk. De gegeten delen zijn de bloemscheuten, de wortelstokken, het blad en de bloemen. De plantdelen worden zowel gekookt als gebakken in olie en met eieren gegeten. De wortelstokken (rizomen) en de bloemen worden ook wel ingemaakt.

Trachystemon  orientalis, bloem
Trachystemon orientalis, bloem

(foto’s: Wikipedia)

 

Plant: Allium neapolitanum

Allium neapolitanum
Allium neapolitanum, Bruidsuitje

Allium neapolitanum  – Bruidsuitje (Ned.), Naples Garlic, Daffodil Garlic, False Garlic, Guernsey Star-of-Bethlehem (Eng.).

Allium betekent ‘look’. De soortnaam neapolitanum ‘italiaans’, ‘uit napels’

Eetbaar: bloemen, blad, bol

Blad: rauw of gekookt. Lekker in salade, beetje zoet, knoflookachtige smaak. De bladeren kunnen geoogst worden van laat in de herfst tot het voorjaar. De bol: rauw of gekookt. Oogsten midden zomer als de plant afsterft. Je kan ze een maand of 6 goed houden. De bolletjes zijn zo’n 10 tot 20 mm doorsnee. Bloemen: rauw of gekookt te eten. Mooi en lekker in salades.

Populaire naam Nederland: Bruidsuitje, bloemen worden vaak (in april en mei) in bruidswerk gebruikt, ruiken zoet.

Bloemkleur: puur wit, bij zonnig weer ontwikkelen de bloemen een zoete geur.

Bloeiperiode: April-Mei

Hoogte: 30 cm

Plantdiepte:10 cm

Plantafstand: 15 cm

Lichtomstandigheden: volle zon

De plant is makkelijk in de tuin. Ze houden van een zonnige plaats in lichte goed gedraineerde grond. Oudere planten zijn bestand tegen droogte en ze zijn winterhard. Deze allium sterft af in de zomer. De nieuwe groei komt in de late herfst en de eetbare bladeren zijn er gedurende het grootste deel van de winter. Groeit goed met de meeste planten, vooral rozen, wortelen, bieten en kamille, maar het remt de groei van peulvruchten. Deze plant is een slechte buur voor luzerne.

Plant: Allium ursinum

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Allium ursinum  – Daslook, Berelook, Borslook, Hondsknoflook, Wilde Knoflook (Ned.). Wild garlic, Bear’s Garlic, Ramsons ( Eng.)

Allium betekent ‘look’. De soortnaam ‘ursinum’ betekent ‘beer’. Een oud volksgeloof is dat men dacht dat beren die uit hun winterslaap kwamen als eerste op zoek gingen naar wat Daslook om van te eten.

Eetbaar: bloemen, blad en bol

Blad: Rauw of gekookt. De bladeren zijn een lekkere smaakmaker aan salades, en zijn vooral welkom als een fris groen blad vol vitamine en mineralen in het vroege voorjaar. Van het blad wordt ook een lekkere pesto gemaakt. ( zie website: MergenMetz ) Bloemen: rauw of gekookt. Deze zijn iets sterker dan de bladeren, in kleine hoeveelheden zijn ze decoratief en zeer smakelijk in salades. De bloempjes kunnen nog steeds worden gegeten als de zaaddozen worden gevormd, hoewel de smaak nog sterker is als de zaden rijp zijn. Bol: rauw of gekookt. De bolletjes zijn zeer scherp en net zo gezond als verse knoflook. Gewokt of gesmoord maakt de bolletjes minder scherp. De bollen kunnen in het najaar geoogst worden.

Populaire naam Nederland: Daslook

Bloemkleur: wit, naar knoflook geurend

Bloeiperiode: April-Mei

Hoogte: 40 cm

Plantdiepte:10 cm

Plantafstand: 10- 15 cm

Lichtomstandigheden: schaduw

Daslook groeit in de schaduw en het liefst onder bomen en struiken in vochtig goed gedraineerde grond. Bij geschikte omstandigheden kunnen ze na een aantal jaren een dicht tapijt vormen. In de vroege zomer sterft de plant af om in maart en april weer boven de grond te komen (kleine 8 weken). Zaden worden verspreid door de mieren. De daslook groeit goed met andere planten maar is een slechte buur voor luzerne en remt de groei van peulvruchten.

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Plant: Primula veris

Primula veris, Sleutelbloem
Primula veris, Sleutelbloem

 

Primula veris – Sleutelbloem, gewone sleutelbloem, paassleutel (Ned.), cowslip (Eng.)

Primula is afgeleid van ‘primus’ wat ‘eerste’ betekend, omdat ze al vroeg in het voorjaar bloeien. Veris wordt vertaald als ‘voorjaar’ maar vooral als ‘echt’.

Eetbaar: Blad en bloem

Blad: Met jonge bladeren vers of gedroogd kan een thee gemaakt worden die helpt tegen slapeloosheid. De bloemen: geuren zoet en werden vroeger veel in het pannenkoekbeslag gedaan of in cakebeslag. Primula bloemen kunnen ook goed door een salade.

Populaire naam Nederland: Sleutelbloem

Bloemkleur: Geel, zoetgeurend anijsachtig.

Bloeiperiode: Maart tot en met mei

Hoogte: 25 cm in bloei, 15 cm bladhoogte

Plantafstand: 26 cm ( 11-15 st. per m2)

Lichtomstandigheden: Schaduw

Primula veris groeit tussen of bij bomen of struiken en houdt van een humusrijke, vochthoudende bodem. Combineert goed met andere planten, bijvoorbeeld met Origanum, kleine botanische tulpjes, Campanula persicifolia en de gewone akelei, de Aquilegia vulgaris.

Primula veris
Primula veris

Plant: Vossenbes

De Vossenbes staat op dit moment te pronken met zijn bessen in de eetbare siertuin. De rode bosbes of vossenbes (Vaccinium vitis-idaea) is een plant uit de heifamilie (ericaceae), hij wordt tussen de 10 en 40 cm groot, groeit compact en is groenblijvend. Ze groeien op zonnige en droge standplaatsen op zure,schrale grond en verdragen schaduw.

De Vossenbes is een geliefde vrucht in Noord- en Centraal-Europa vooral in de Scandinavische landen,Duitsland en Polen. Van de vrucht wordt compote gemaakt, die lekker is bij wildgerechten. Rauw zijn ze vrij zuur en wrang. De vruchten bevatten veel gezonde stoffen zoals vit. C, vit. B1, vit.B2, Vit. B3 en bèta caroteen en mineralen als kalium, calcium, magnesium en fosfaat.

Hier in Nederland worden ze rond deze tijd volop aangeboden bij tuincentra en bloemisten vanwege hun uiterlijk. De rode glanzende vruchten, met hier en daar nog een wit bloemetje, steken mooi af bij de donkergroene bladeren. De vruchten blijven er lang aanzitten en de plant is goed te combineren met andere najaarsplanten zoals een chrysant, winterbloeiende violen en heide. Zet de plant wel buiten evt. op je tuintafel want in huis verdroogt de plant natuurlijk snel. Omdat de plant van nature op zure, schrale grond groeit kan de vossenbes niet in de kleigrond geplant worden. Beter is om ze dan in een grote pot te planten gevuld met rododendrongrond. Bekende soorten die aangeboden worden zijn de ‘Koralle’, ‘Red Pearl’ en ‘Miss Cherry’.

Vaccinium vitis-idaea Vaccinium vitis-idaea

Een andere bekende van de bloemist is het appelblad of shallon blad (Gaultheria shallon) . Dozen vol heb ik als bloemist verwerkt, sterk en stevig blad, als basis voor boeketten.

Deze gaultheria is een andere plant uit de heifamilie en  vind je ook in de eetbare siertuin vanwege de vruchten die aan de plant groeien. De vruchten rijpen van september tot oktober. Het is een groenblijvende struik die goed te gebruiken is als bodembedekker, de plant maakt worteluitlopers,  op schaduwrijke plaatsen.  Hoogte van de plant is 60 tot 80 cm hoog. Van de gaultheria shallon zijn de donkere blauwe bessen eetbaar en van de jonge bladeren kan thee gezet worden. Onze planten hebben dit jaar nog geen bessen gevormd dus moeten we nog even wachten met het proeven.

Gaultheria shallonGaultheria shallon  

De vossenbes is niet de enige uit de Vaccinium familie in de eetbare siertuin.  Er groeien ook een aantal Amerikaanse bosbessen, cranberry’s, grootbladige bosbes en een veenbes. Zelfs de echte inheemse bosbes is in de tuin te vinden.

Plant: Amaranthus

 

Amaranthus: Bloem van de maand en ‘voedsel van de toekomst’

Amaranthus is de bloem van augustus in de seizoensbloemen campagne van Bloemenbureau Holland. De amaranthus heeft rode/ paarse of groene pluimen maar er zijn ook bruine en terra-kleurige pluimen bekend. Vooral de hangende staarten zijn mooi te verwerken in boeketten en bloemwerk in combinatie met andere zomerbloemen, siergrassen en bessen.

amaranthpureseasonalflowers

Als bladplant is de amaranthus een mooie eenjarige plant met fel gekleurd blad.
Dat van de amaranthus alles gegeten kan worden, het blad, de wortels, zaden en bloemen, is nog niet bij iedereen bekend. In veel landen in Afrika, Midden-Amerika en Azië komen allerlei soorten amaranthus voor waarvan het blad een zeer geliefde bladgroente is. De bladeren worden gebruikt als een smaakvolle spinazie.  Ze bevatten wel meer calcium, ijzer en fosfor dan spinazie. In Nederland is het amaranthus blad bekend als Chinese of wilde spinazie. In China: Hinn Choy of Yin Tsoi. In Zuid-Amerika heet de groente: Telugu, Tampala, Callaloo of Quelite. In Maleisië: Bayam en in India: Kulitis, Thetakura Pappu.  In de Afrikaanse landen is de amarant bekend als Lenga, Mchicha en Efo Tete. De bloemen leveren een rode kleurstof waarmee eten of drankjes gekleurd kunnen worden.

amaranthusAmaranthus_tricolor

Als de bloemtrossen afrijpen is het zaad te oogsten. Amarantzaden zijn veel gezonder dan de ons bekende granen. Er zit bijv. 5 x meer ijzer in dan in tarwe en bevat 3 x zo veel vezels. De zaden zijn ook zeer olierijk waar een gezonde olie van te maken is. Voor de Inca’s waren de zaden een belangrijke voedselbron en de Azteken gebruikten de zaden voor de bereiding van rituele dranken en voedsel. Tegenwoordig worden de kleine zaadjes in Peru en Mexico gepoft en gemengd met siroop. Deze veel gegeten snack word in Mexico Alegrias genoemd en in Peru Turrones.  In Europa is het een goede graanvervanger in een glutenvrij dieet en ook de net ontkiemde zaden, als spruitgroente, zijn gezond en voedzaam. Als dat nog niet genoeg is kan je uit gefermenteerde zaadjes bier brouwen.

amaranth zaad

Amaranthus is dus behalve decoratief in tuin of boeket, ook een heel voedzaam gewas wat, zelfs in zeer droge omstandigheden, goed kan groeien.

bron: http://www.warenwelenwee.nl/agf_amarant.html