Bij mij thuis nemen mijn zonen en ik de laatste jaren zo tegen 4 uur een klein bakje gemengde noten, ongezout, al dan niet aangevuld met gedroogde cranberry’s. Lekker, en volgens de nieuwe richtlijnen Goede Voeding, gezond en een goede aanvulling op de bekende schijf van vijf. Er zijn noten die uitstekend groeien in Nederland en ze zijn ook onmisbaar in een Eetbare Siertuin of Voedselbos.
Wat is een noot?
Een noot is botanisch gezien een enkelvoudige dopvrucht, een droge vrucht met één zaad waarvan de vruchtwand een steenachtige of houtachtige omhulsel is die bij rijpheid zeer hard wordt. Echte noten zijn: beukennootje, hazelnoot, tamme kastanje en de eikel.
Andere vruchten en zaden die als “noten” bekend staan maar dat niet in de botanische betekenis zijn, zijn bijvoorbeeld de volgende: walnoot is een steenvrucht, amandel is het zaad van een steenvrucht, pistache, een zaad en de pinda is een peulvrucht.
Welke noten zijn nu geschikt voor in een (stads)tuin?
Amandel
Amandelen ( Prunus dulcis syn. Prunus amygdalis) hebben veel warmte nodig en geen nachtvorst in het voorjaar om goede vruchten te krijgen. Van oorsprong komen amandelbomen uit het oostelijke Middellandse zeegebied. In Nederland kan je het beste resultaat krijgen met een in Nederland gevonden ras ‘Robijn’. ‘Robijn’ is geen zuivere amandel maar een kruising van een amandel en een perzik. De meeste zoete amandelnoten die in de winkels verkrijgbaar zijn komen uit de VS, Spanje en Italië. De boom wordt afhankelijk van zijn onderstam zo’n 3 tot 4 meter groot. Plant de boom op een zonnige plaats in de tuin en voor een rijkere vrucht opbrengst is het beter om een andere bestuivende amandelsoort erbij te planten, bijvoorbeeld ‘Ferragnes’.
Hazelnoot
Een noot die makkelijker groeit in Nederland is de hazelnoot. De hazelnoot ofwel hazelaar ( Corylus avellana) is van oorsprong in heel West-Europa te vinden. De hazelaar groeit uit tot een grote, vaasvormige heester maar is goed als een boom te snoeien. Waarom er zo weinig hazelnoten geplant worden weet ik niet want als je hazelnoten in de keuken nodig hebt en je moet ze kopen dan zijn ze behoorlijk aan de prijs. De inheemse soort draagt niet zo rijk maar er zijn verschillende rassen ontstaan door selectie binnen de wilde hazelaar (Corylus avellana) en kruising met de Lambertsnoot (Corylus maxima) met grote, goed pelbare noten. De hazelaars zijn windbestuivers. De mannelijke katjes bloeien in januari – februari gelijktijdig met de kleine onopvallende, vrouwelijke bloemen. Om de vruchtopbrengst te vergroten wordt het aangeraden om meerdere hazelaars bij elkaar in de buurt aan te planten (kruisbestuiving). De meeste hazelnoten voor consumptie worden geteeld in Zuid-Europa en Turkije, maar ook in Nederland zijn enkele professionele hazelnootkwekers.
Walnoot
En dan de walnoot (Juglans regia) ook zo’n lekkere gezonde noot die in Nederland kan groeien. De boom werd vaak geplant op het boeren erf omdat de geur van het blad muggen en vliegen doet wegjagen. De boom komt van oorsprong uit de regio Kirgizië, Oezbekistan en Kazachstan. In de Oudheid via de Zijderoute meegenomen naar Zuid-Europa en door de Romeinen verder door Europa verspreid. Een walnoot kan in ons land last krijgen van late nachtvorst. Het jonge net uitgelopen blad wordt dan helemaal zwart, zelfs de bloemknoppen kunnen bevriezen. Een walnoot is alleen zo groot voor in een gemiddelde stadstuin, tenminste dat dacht ik. Totdat ik de nieuwsbrief van De Smallekamp, kwekerij van bijzondere vruchtbomen, las en zo op hun site terecht kwam. In de lijst van walnotenproductierassen zag ik een paar dwerg vormen staan. De Juglans regia ‘Dwarf Karlik 3’ en de Juglans regia ‘Dwarf Karlik 5’ beide rassen vinden hun oorsprong in de Oekraïne waarvan de moederboom na 20 jaar een hoogte heeft van 2,30 meter met een kroonomvang van 1,80 meter. De ‘Dwarf Karlik 5’ is na 20 jaar zelfs iets lager 1,80 meter. Dit vond ik dus erg interessant om te lezen want deze walnotenboompjes kunnen waarschijnlijk ook in een pot gekweekt worden zodat je dus ook walnoten kan oogsten op je balkon of dakterras. Ze moeten wel allebei aangeplant worden want ze hebben elkaar nodig met bestuiven. Deze variëteiten zijn gepatenteerd en worden onder licentie veredeld door kwekerij De Achtplagen. Kwekerij De Smallekamp heeft het exclusief verkooprecht in Nederland. Kijk eens op hun website als je opzoek bent naar klein blijvende walnotenbomen of naar andere bijzondere notenbomen. Het is nu de tijd, voor het einde van het jaar, om notenbomen te planten. Een andere informatieve site is de site van Houtwal in België.
Mis je nu informatie over de tamme kastanje, koop dan eens De Tuin in Vier Seizoenen. In de herfsteditie heb ik samen met Norbert Mergen een artikel over de Castanea sativa geschreven. lees hier in pdf
foto’s: Wikipedia