Home » Polycultuurtuin

Tag: Polycultuurtuin

De Eetbare Siertuin 5 jaar later

Mergenmetz en de start van de Eetbare Siertuin

In 2012 las ik op de site van Mergenmetz het verhaal van hun nieuw aan te leggen eetbare bostuin. Hierin vroegen ze, na afzeggen van anderen, of er iemand kon meedenken aan een beplantingsplan. Ik heb hierop gereageerd en na een gesprek ben ik het avontuur aangegaan. Hoe de start verder gegaan is kan je hier lezen.

Het beplantingsplan

De winter van 2012-2013 heb ik gewerkt aan het beplantingsplan, rekening houdend met de ligging van de tuin, de grondsoort en de voor mij nog nieuwe permacultuurprincipes. In De Eetbare Siertuin van Mergenmetz ben ik uitgegaan van een ontworpen ecosysteem gebruikmakend van meerjarige, eetbare planten. Behalve eetbaar groeien er ook heilzame planten en nutsplanten. Nutsplanten zijn, in deze tuin, planten die stikstof binden of diep wortelen en zo mineralen uit de diepere grondlagen naar boven brengen. Door mulchen met deze planten of na afsterven in de herfst komen deze stoffen vrij voor de andere planten in de tuin.

Plantenlijsten en combinaties maken

Op papier kwam daar een plantenlijst uit waarna ik het beplantingsplan verder ben gaan uitwerken. Met het maken van plantcombinaties moet er rekening gehouden worden met de groeiomstandigheden zoals lichtbehoefte, groeiwijze van planten zoals polvormig, zodevormig, uitlopers e.d. De keuze van grondsoort is een gegeven. Verder waren er natuurlijk richtlijnen van Buro Harro waar rekening mee gehouden moest worden. Waar konden bijv. bomen en struiken staan en welke hoogte van beplanting op sommige plekken i.v.m. bijv. zichtlijnen.

Uitgangspunt plantcombinaties

Mijn uitgangspunt voor de plantcombinaties is om zoveel mogelijk tuinplanten uit land van oorsprong bij elkaar te zetten. Dus Aziatische planten, Mediterrane planten, planten uit Midden- Amerika, Europese en natuurlijk, onze inheemse beplanting. De geselecteerde planten zijn dus allemaal geschikt op zandgrond in zon of halfschaduw. De hoeveelheid schaduw voor de echte bosbeplanting is beperkt en een voldoende humuslaag om vocht vast te houden begint nu na 5 jaar pas een beetje te ontstaan. We hebben bij aanvang geen tot weinig grondverbetering toe gepast, ook al stond er in de vorige oude tuin grote groepen rododendron en taxus die nagenoeg geen humus opleveren. Hier hadden we achteraf meer rekening mee kunnen houden.

Bomen en Heesters

Er groeien nu zo’n 63 soorten bomen en struiken in de tuin. Ze zijn allemaal goed aangeslagen en groeien redelijk tot goed. Benieuwd welke? Kijk hier. Omdat de Eetbare Siertuin groot is (zo’n 1500m2 ) kunnen hier aardig wat bomen en struiken geplant worden. In een aantal oude grote bomen laten we klimmers groeien. Wij hebben hiervoor gekozen om zo een natuurlijke uitstraling van de tuin te houden. In je eigen tuin kan dit natuurlijk prima een trellis of pergola zijn.

Geen bos nodig om een eetbare tuin te maken.

Vaste planten

In de tuin is de hoeveelheid vaste planten met 1- en 2-jarige, qua aantal het grootst, 142 soorten. Je hoeft echt geen bos aan te planten om aan permacultuur te doen. Eetbare planten kunnen ook hun oorsprong hebben van de Prairie, Steppe of Bloemenweide. Zelfs in de bergen en langs de kust groeien heerlijke eetbare vaste planten. De natuurlijke groeiplek en groeiomstandigheden van planten kan je veel informatie geven over of deze planten bij jou in de tuin kunnen groeien. Met de juiste plant op de juiste plek tuinier je met de natuur mee.

Onderhoud

Met de natuur mee tuinieren houdt niet perse in dat je geen onderhoud hoeft te plegen. Juist in het begin was ik daar meerdere dagen per week mee bezig. De beplanting was nog niet sluitend en bepaalde inheemse kruiden, kruiden die we eigenlijk niet in de eetbare tuin willen hebben, groeide net wat harder dan de ingeplante beplanting. Zo was er een overschot aan kweekgras, pispot, schapenzuring, kleefkruid, en zevenblad. Ik weet het, allemaal eetbaar of nuttig maar hun groeikracht is net wat te heftig ten opzichten van de andere planten. Wekelijks met de hand eruit halen voordat ze in bloei komen is nog steeds een terugkerende bezigheid. De plek waar deze planten wel mogen groeien is in het inheemse gedeelte en in de ruigte langs de randen van de tuin. Gelukkig is de Eetbare Siertuin daar groot genoeg voor.

Waar komen de planten uit de Eetbare Siertuin vandaan?

De meeste bomen en heesters komen van Plantentuin Esveld, een aantal van kwekerij Bulk en Lowgardens nurseries. De vaste planten van Kwekerij De Hessenhof, Puur Aroma. Een aantal niet gangbare vaste planten heb ik in de loop van de jaren zelf op gekweekt. Sowieso zaai ik ieder jaar weer interessante 1-jarige voor de herboristen of als nieuw uit te proberen eetbaar gewas. Zo hebben we al eens Quinoa, Sorghum, Landwier, Chia en Teff in de tuin gehad. Voor deze 1-jarige hebben we een apart stuk van de tuin gereserveerd. 1-jarige die zich zelf uitzaaien en de winter door komen mogen in de hele tuin staan.

Na 5 jaar

De komende jaren zal ik minder actief in de Eetbare Siertuin zijn en zal mijn rol meer begeleidend worden. Het opkweken van nieuwe eetbare vaste planten blijf ik voor de tuin doen. Wil jij helpen in deze interessante eetbare siertuin vol met permacultuur gewassen? Neem dan contact op met Norbert Mergen.
Wil je meer te weten komen over welke planten allemaal eetbaar zijn of wil je zelf een beplantingsplan met eetbare vaste planten. Volg dan eens een workshop ‘Maak je siertuin eetbaar’ of bel me eens voor afspraak. Anthonetta van Bergenhenegouwen 06-53573526

Polyculturen

Een paar weken terug liep ik over de kwekerij van het Openlucht Museum in Arnhem. Wanneer ik in het museum ben vergeet ik nooit om door de kruidentuin en de kwekerij te lopen, één van mijn favoriete plekjes van het museum. Dit keer was ik er tijdens de plantjesmarkt, gehouden aan het eind van het seizoen. Ik was op zoek naar Rubia plantjes en vers Angelica zaad, al wachtend tot één van de vrijwilligers mij kon helpen aan de plantjes las ik de informatiebordjes bij de vakken. Mijn oog viel op de omschrijving van Opkweekruimte van Boomkwekerijgewassen, dit doet me toch aan twee dingen denken.

20151031_114822

De eerste gedachte is aan een verhaal uit de memoires van familie van Bergenhenegouwen en het ontstaan van de vaste plantenkwekerij C.TH. van Bergenhenegouwen uit Huis ter Heide. Cees, de broer van mijn Opa, heeft uitgebreid geschreven over het leven van zijn familie, een kwekersfamilie die vanuit Poeldijk naar Den Dolder verhuisden. Van 1909 tot 1936 in Den Dolder en vanaf 1936 tot heden in Huis ter Heide. Een andere broer, Jan, kon heel goed tekenen. In 1 van de verhalen beschrijft Cees hoe hij, en mijn opa Bram, voor hun opleiding vanuit Den Dolder voor het eerst richting de Betuwe reisde en zich verbaasden over het feit dat hier de fruitbomen wijd uitelkaar geplant waren met schapen die eronder liepen. Zo teelde men niet in het Westland, en omdat hun vader uit het Westland kwam bleef de manier van telen en zelfs het vakjargon nog lang in gebruik bij hun thuis. Beperkte ruimte in het Westland en kleinschalige kweek zorgde vanzelf al voor goed grondgebruik.

Aalbessen aanaarden

Op deze tekening is dus goed te zien dat onder fruitbomen volop aalbessen zijn aangeplant. Het aansmakken van Aalbessen is volgens mij het aanaarden van de Aalbessen, de onderste scheuten worden onder een laag grond bedekt waardoor die wortels gaan schieten en zo konden de bessen vermeerderd worden.

De tweede gedachten is: Die beschrijving, die lees ik ook bij een beschrijving van Agroforestry.

Agroforestry is een verzamelnaam voor landbouwsystemen waarin bewust gestreefd wordt naar het introduceren van bomen en struiken op percelen met akkerbouwgewassen of grasland. De combinatie van verschillende teelten leidt tot ecologische en economische interacties die het geheel groter maken dan de som van de mono-teelten. Lees ook hier.

Na jaren van monoculturen komt polycultuur (weer) in de belangstelling. Niet zozeer vanwege te weinig grond maar meer vanwege het behoud van een gezonde grond, bodem, wat weer gezonde gewassen oplevert.

 

Plant: Allium neapolitanum

Allium neapolitanum
Allium neapolitanum, Bruidsuitje

Allium neapolitanum  – Bruidsuitje (Ned.), Naples Garlic, Daffodil Garlic, False Garlic, Guernsey Star-of-Bethlehem (Eng.).

Allium betekent ‘look’. De soortnaam neapolitanum ‘italiaans’, ‘uit napels’

Eetbaar: bloemen, blad, bol

Blad: rauw of gekookt. Lekker in salade, beetje zoet, knoflookachtige smaak. De bladeren kunnen geoogst worden van laat in de herfst tot het voorjaar. De bol: rauw of gekookt. Oogsten midden zomer als de plant afsterft. Je kan ze een maand of 6 goed houden. De bolletjes zijn zo’n 10 tot 20 mm doorsnee. Bloemen: rauw of gekookt te eten. Mooi en lekker in salades.

Populaire naam Nederland: Bruidsuitje, bloemen worden vaak (in april en mei) in bruidswerk gebruikt, ruiken zoet.

Bloemkleur: puur wit, bij zonnig weer ontwikkelen de bloemen een zoete geur.

Bloeiperiode: April-Mei

Hoogte: 30 cm

Plantdiepte:10 cm

Plantafstand: 15 cm

Lichtomstandigheden: volle zon

De plant is makkelijk in de tuin. Ze houden van een zonnige plaats in lichte goed gedraineerde grond. Oudere planten zijn bestand tegen droogte en ze zijn winterhard. Deze allium sterft af in de zomer. De nieuwe groei komt in de late herfst en de eetbare bladeren zijn er gedurende het grootste deel van de winter. Groeit goed met de meeste planten, vooral rozen, wortelen, bieten en kamille, maar het remt de groei van peulvruchten. Deze plant is een slechte buur voor luzerne.

Plant: Allium ursinum

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Allium ursinum  – Daslook, Berelook, Borslook, Hondsknoflook, Wilde Knoflook (Ned.). Wild garlic, Bear’s Garlic, Ramsons ( Eng.)

Allium betekent ‘look’. De soortnaam ‘ursinum’ betekent ‘beer’. Een oud volksgeloof is dat men dacht dat beren die uit hun winterslaap kwamen als eerste op zoek gingen naar wat Daslook om van te eten.

Eetbaar: bloemen, blad en bol

Blad: Rauw of gekookt. De bladeren zijn een lekkere smaakmaker aan salades, en zijn vooral welkom als een fris groen blad vol vitamine en mineralen in het vroege voorjaar. Van het blad wordt ook een lekkere pesto gemaakt. ( zie website: MergenMetz ) Bloemen: rauw of gekookt. Deze zijn iets sterker dan de bladeren, in kleine hoeveelheden zijn ze decoratief en zeer smakelijk in salades. De bloempjes kunnen nog steeds worden gegeten als de zaaddozen worden gevormd, hoewel de smaak nog sterker is als de zaden rijp zijn. Bol: rauw of gekookt. De bolletjes zijn zeer scherp en net zo gezond als verse knoflook. Gewokt of gesmoord maakt de bolletjes minder scherp. De bollen kunnen in het najaar geoogst worden.

Populaire naam Nederland: Daslook

Bloemkleur: wit, naar knoflook geurend

Bloeiperiode: April-Mei

Hoogte: 40 cm

Plantdiepte:10 cm

Plantafstand: 10- 15 cm

Lichtomstandigheden: schaduw

Daslook groeit in de schaduw en het liefst onder bomen en struiken in vochtig goed gedraineerde grond. Bij geschikte omstandigheden kunnen ze na een aantal jaren een dicht tapijt vormen. In de vroege zomer sterft de plant af om in maart en april weer boven de grond te komen (kleine 8 weken). Zaden worden verspreid door de mieren. De daslook groeit goed met andere planten maar is een slechte buur voor luzerne en remt de groei van peulvruchten.

Allium ursinum, Daslook
Allium ursinum, Daslook

Plant: Primula veris

Primula veris, Sleutelbloem
Primula veris, Sleutelbloem

 

Primula veris – Sleutelbloem, gewone sleutelbloem, paassleutel (Ned.), cowslip (Eng.)

Primula is afgeleid van ‘primus’ wat ‘eerste’ betekend, omdat ze al vroeg in het voorjaar bloeien. Veris wordt vertaald als ‘voorjaar’ maar vooral als ‘echt’.

Eetbaar: Blad en bloem

Blad: Met jonge bladeren vers of gedroogd kan een thee gemaakt worden die helpt tegen slapeloosheid. De bloemen: geuren zoet en werden vroeger veel in het pannenkoekbeslag gedaan of in cakebeslag. Primula bloemen kunnen ook goed door een salade.

Populaire naam Nederland: Sleutelbloem

Bloemkleur: Geel, zoetgeurend anijsachtig.

Bloeiperiode: Maart tot en met mei

Hoogte: 25 cm in bloei, 15 cm bladhoogte

Plantafstand: 26 cm ( 11-15 st. per m2)

Lichtomstandigheden: Schaduw

Primula veris groeit tussen of bij bomen of struiken en houdt van een humusrijke, vochthoudende bodem. Combineert goed met andere planten, bijvoorbeeld met Origanum, kleine botanische tulpjes, Campanula persicifolia en de gewone akelei, de Aquilegia vulgaris.

Primula veris
Primula veris

Plant: Vossenbes

De Vossenbes staat op dit moment te pronken met zijn bessen in de eetbare siertuin. De rode bosbes of vossenbes (Vaccinium vitis-idaea) is een plant uit de heifamilie (ericaceae), hij wordt tussen de 10 en 40 cm groot, groeit compact en is groenblijvend. Ze groeien op zonnige en droge standplaatsen op zure,schrale grond en verdragen schaduw.

De Vossenbes is een geliefde vrucht in Noord- en Centraal-Europa vooral in de Scandinavische landen,Duitsland en Polen. Van de vrucht wordt compote gemaakt, die lekker is bij wildgerechten. Rauw zijn ze vrij zuur en wrang. De vruchten bevatten veel gezonde stoffen zoals vit. C, vit. B1, vit.B2, Vit. B3 en bèta caroteen en mineralen als kalium, calcium, magnesium en fosfaat.

Hier in Nederland worden ze rond deze tijd volop aangeboden bij tuincentra en bloemisten vanwege hun uiterlijk. De rode glanzende vruchten, met hier en daar nog een wit bloemetje, steken mooi af bij de donkergroene bladeren. De vruchten blijven er lang aanzitten en de plant is goed te combineren met andere najaarsplanten zoals een chrysant, winterbloeiende violen en heide. Zet de plant wel buiten evt. op je tuintafel want in huis verdroogt de plant natuurlijk snel. Omdat de plant van nature op zure, schrale grond groeit kan de vossenbes niet in de kleigrond geplant worden. Beter is om ze dan in een grote pot te planten gevuld met rododendrongrond. Bekende soorten die aangeboden worden zijn de ‘Koralle’, ‘Red Pearl’ en ‘Miss Cherry’.

Vaccinium vitis-idaea Vaccinium vitis-idaea

Een andere bekende van de bloemist is het appelblad of shallon blad (Gaultheria shallon) . Dozen vol heb ik als bloemist verwerkt, sterk en stevig blad, als basis voor boeketten.

Deze gaultheria is een andere plant uit de heifamilie en  vind je ook in de eetbare siertuin vanwege de vruchten die aan de plant groeien. De vruchten rijpen van september tot oktober. Het is een groenblijvende struik die goed te gebruiken is als bodembedekker, de plant maakt worteluitlopers,  op schaduwrijke plaatsen.  Hoogte van de plant is 60 tot 80 cm hoog. Van de gaultheria shallon zijn de donkere blauwe bessen eetbaar en van de jonge bladeren kan thee gezet worden. Onze planten hebben dit jaar nog geen bessen gevormd dus moeten we nog even wachten met het proeven.

Gaultheria shallonGaultheria shallon  

De vossenbes is niet de enige uit de Vaccinium familie in de eetbare siertuin.  Er groeien ook een aantal Amerikaanse bosbessen, cranberry’s, grootbladige bosbes en een veenbes. Zelfs de echte inheemse bosbes is in de tuin te vinden.

Plant: Amaranthus

 

Amaranthus: Bloem van de maand en ‘voedsel van de toekomst’

Amaranthus is de bloem van augustus in de seizoensbloemen campagne van Bloemenbureau Holland. De amaranthus heeft rode/ paarse of groene pluimen maar er zijn ook bruine en terra-kleurige pluimen bekend. Vooral de hangende staarten zijn mooi te verwerken in boeketten en bloemwerk in combinatie met andere zomerbloemen, siergrassen en bessen.

amaranthpureseasonalflowers

Als bladplant is de amaranthus een mooie eenjarige plant met fel gekleurd blad.
Dat van de amaranthus alles gegeten kan worden, het blad, de wortels, zaden en bloemen, is nog niet bij iedereen bekend. In veel landen in Afrika, Midden-Amerika en Azië komen allerlei soorten amaranthus voor waarvan het blad een zeer geliefde bladgroente is. De bladeren worden gebruikt als een smaakvolle spinazie.  Ze bevatten wel meer calcium, ijzer en fosfor dan spinazie. In Nederland is het amaranthus blad bekend als Chinese of wilde spinazie. In China: Hinn Choy of Yin Tsoi. In Zuid-Amerika heet de groente: Telugu, Tampala, Callaloo of Quelite. In Maleisië: Bayam en in India: Kulitis, Thetakura Pappu.  In de Afrikaanse landen is de amarant bekend als Lenga, Mchicha en Efo Tete. De bloemen leveren een rode kleurstof waarmee eten of drankjes gekleurd kunnen worden.

amaranthusAmaranthus_tricolor

Als de bloemtrossen afrijpen is het zaad te oogsten. Amarantzaden zijn veel gezonder dan de ons bekende granen. Er zit bijv. 5 x meer ijzer in dan in tarwe en bevat 3 x zo veel vezels. De zaden zijn ook zeer olierijk waar een gezonde olie van te maken is. Voor de Inca’s waren de zaden een belangrijke voedselbron en de Azteken gebruikten de zaden voor de bereiding van rituele dranken en voedsel. Tegenwoordig worden de kleine zaadjes in Peru en Mexico gepoft en gemengd met siroop. Deze veel gegeten snack word in Mexico Alegrias genoemd en in Peru Turrones.  In Europa is het een goede graanvervanger in een glutenvrij dieet en ook de net ontkiemde zaden, als spruitgroente, zijn gezond en voedzaam. Als dat nog niet genoeg is kan je uit gefermenteerde zaadjes bier brouwen.

amaranth zaad

Amaranthus is dus behalve decoratief in tuin of boeket, ook een heel voedzaam gewas wat, zelfs in zeer droge omstandigheden, goed kan groeien.

bron: http://www.warenwelenwee.nl/agf_amarant.html

Plant: Kochia scoparia

Gisteren, tijdens het geven van een rondleiding in de PolycultuurTuin van MergenMetz, die dit jaar aangeplant is met allemaal eetbare planten, vroeg Emile van der Staak, Chef van Restaurant ‘De Nieuwe Winkel’ in Nijmegen of we in de tuin ook een varen hadden staan waarvan de zaden eetbaar zijn. Nu hebben varens geen zaden maar sporen dus vroeg ik of hij misschien de Latijnse naam van de plant wist. Latijnse naam was niet bekend maar de zaden staan bekend onder de naam Land kaviaar of onder de Japanse naam Tonburi.  Verder zag Emile op z’n mobiel de naam zomer cipres staan en die naam deed me een belletje rinkelen. Zomercipres is namelijk geen varen maar een eenjarige plant, familie van de Ganzenvoet (Chenopodiaceae): de Kochia scoparia

Kochia is een plant die een beetje conifeerachtig groeit en zo’n 60 tot 90 cm hoog word, het decoratieve van deze plant is dat in de herfst de plant felrode tinten krijgt. Kochia komt van oorsprong uit de grazige steppen, in het zuiden van Rusland en is door vroege immigratie naar de prairies van midden Amerika gebracht. In het begin was Kochia waarschijnlijk een voedselplant en pas veel later aangeplant in de siertuin.

Kochia staat ook bekend als een van de Tumbleweeds die je vaak ziet in Western films. (De ander is  Salsola kali, Loogkruid, ook vanuit Rusland.) Dorre pruiken die door de verlaten stoffige straten van een oud western stadje waaien. Nu is dat een mythe, bedacht door Hollywood want rond 1900 kwam de Kochia en de Salsola nog helemaal niet voor in het Wilde Westen. Veel later gebruikte de Navajo indianen de Kochia  als voedergewas voor hun schapen en in het wild worden de zaden gegeten door herten, prairiehonden en vogels.  Verspreiding van de zaden gebeurt door middel van …. het tuimelen, tumbleweed.

Kochia bladeren en de jonge scheuten zijn eetbaar en worden gekookt. De zaden hebben een textuur vergelijkbaar met kaviaar, vandaar de naam ‘landkaviaar’. In Japan is het een delicatesse en wordt het ‘Tonburi’ genoemd. De zaden worden gedroogd, gekookt en dan voor een dag in koud water geweekt. Daarna worden de zaden door de handen gewreven om de buitenste huid te verwijderen. De zaden zijn glanzend zwart – groen.

tonburi. kochiaKochia scoparia groenKochia scoparia

Plantinformatie

  • Naam:             Kochia scoparia,Bassia,zomercipres,tumbleweed,landkaviaar,Tonburi
  • Kleur:              Groen in herfst naar rood verkleurend
  • Hoogte:           50 tot 100 cm
  • Bodem:           Doorlatende grond
  • Type:               Eenjarig
  • Standplaats:    Zon
  • Toepassing:     Borderplant

Planten in cultuur zijn zachter en voller dan de planten in het wild en doordat de planten pas laat in de zomer gaan bloeien zal de plant bij ons niet tot nauwelijks zaad maken.

 

 

 

 

Plant: Rozen

Juni is een maand waarin veel rozen bloeien. Alhoewel ik dol ben op tuinrozen, vooral de Austin rozen, heb ik er maar twee soorten in mijn tuin. De rosa glauca en de rosa ‘ Lavender Pinocchio’.  Eerlijk gezegd kan ik geen keus maken uit de vele mooie tuinrozen maar voor komend jaar ga ik er toch nog één kiezen.

Rosa 'Lavendel Pinocchio' Rosa ‘Lavender Pinocchio’   Rosa glauca,r.sivá, Evropa 2,5 m, 4 cm Rosa glauca

 

Voor de eetbare bostuin van Mergenmetz heb ik advies gevraagd aan de enige biologische rozenkwekerij in Nederland ‘De Bierkreek’ in Ijzendijke. Behalve de rozenbottels kan je ook de bloemen van rozen eten. ( wel zeker van zijn dat ze biologisch gekweekt zijn)

De tuin in Doorwerth bestaat uit arme zandgrond maar in een eetbare bostuin mogen rozen natuurlijk niet ontbreken. Rozen houden van een goede tuingrond dus een beetje advies van een kenner over de keuze spreekt voor zich. ( lees hier alles over mest op maat)

Zelf had ik al een beetje voorwerk gedaan en dacht aan een damascener roos, een rosa villosa en een rosa rugosa.

Rosa gallica officinalis wordt al eeuwenlang gebruikt en is een van de oudste gecultiveerde roos. Hij werd al geteeld door de Grieken en de Romeinen en werd veel gebruikt in middeleeuwse tuinen. Eén nadeel, de gallica’s bloeien maar kort ong. 6 weken per jaar. Hans van Hage van ‘De Bierkreek’ adviseerde ons de ‘Quatre Saison’, een damascener, geurend en meerdere malen bloeiend per jaar. Een ouderwetse, historische roos die prima te verwerken is tot gelei, jam of in de salade.

Quatre Saison Rosa ‘Quatre Saison’

Voor de bottels adviseerde Hans van Hage ons de pomnifera, ook wel villosa genoemd. De bloei is niet spectaculair maar de bottels hebben veel vruchtvlees en zijn smakelijk. Ze rijpen half tot eind augustus. Een andere die we in de tuin hebben geplant is de rosa rugosa ‘Bourgogne’, een langwerpige bottel die, als borrelhapje,  goed te vullen is. Een lage brede struik die éénmalig bloeit en waarvan de bottels lang aan de struik blijven.

Pomifera Rosa pomnifera     Bottel pomifera Rosa pomnifera bottels

Rosa 'Bourgogne' bloei Rosa ‘Bourgogne’   Rosa 'Bourgogne' Bottel Rosa ‘Bourgogne’

 

De andere bottelroos voor armere gronden is de rosa ‘Georg Ruf’, deze rugosa bloeit met paarse bloemen die sterk geuren. De struik wordt ongeveer 1 meter hoog en hebben grote bottels.

Georg Ruf Rosa ‘Georg Ruf’    Bottel Georg Ruf ‘Georg Ruf’ Bottel

Voor hele goede tuingrond zijn de ‘Tawny Tiger’ en de ‘Ilios’ rozen in een terracotta en een purperen kleur. Deze twee kan ik nog wel eens in mijn moestuin planten daar heb ik kleigrond.  Zal prachtig staan in een gemengde salade.

Tawny TigerRosa ‘Tawny Tiger’   ilios bloem Rosa ‘Ilios’

Ben je zelf ook op zoek naar een roos in de tuin kijk dan eens op de site van ‘De Bierkreek’, hierop vind je veel informatie over de soorten rozen en hoe te verzorgen. Je kan het natuurlijk ook altijd aan mij vragen, ik zoek het graag voor je uit.

 

Plant: Chenopodium

Chenopodium, Nederlandse naam: Ganzenvoet ‘chenos'(=van de gans) en ‘podion'(=voetje)

Eén plant van deze familie is voor de meeste onkruid, een paar broertjes/zusjes: een vergeten groente, weer andere familieleden zijn bekende kruiden bij oude volkeren van geheel Amerika en in de Mexicaanse en Caribische keuken en er is er zelfs één zo hip dat er door FAO (The Food and Agriculture Organization of the United Nations) een internationale jaar van is gemaakt.

Even voorstellen:

Melganzenvoet – Chenopodium album

Brave Hendrik – Chenopodium bonus-hendricus

Aardbeimelde – Chenopodium capitatum

Broccolimelde – Chenopodium berlandieri

Epazote – Chenopodium ambrosioides

Quinoa – Chenopodium quinoa  (2013, internationaal jaar van de quinoa)

Melganzenvoet komt bijna over de hele wereld voor. In Europa, Azie en Noord-Amerika werd de plant al in de prehistorie als voedselplant gebruikt. De zaden werden tot meel gemalen en het blad werd als spinazie gegeten, ze bevatten veel vit. C. Lees hier meer over de Chenopodium album: http://wilde-planten.nl/melganzenvoet.htm

Brave Hendrik is een zeer oude groente en wordt nu een vergeten groenten genoemd. De geplukte bladeren kunnen maar één dag bewaard worden. De jonge bladeren worden als spinazie gegeten.  De soort staat op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en zeer sterk in aantal afgenomen. Lees hier meer over de Chenopodium bonus-hendricus: http://wilde-planten.nl/brave%20hendrik.htm

Aardbeimelde heeft een grote sierwaarde in de moestuin. Hiervan worden de bladeren gegeten. De schijnvruchtjes die op aardbeien lijken hebben weinig smaak maar ogen mooi en worden als decoratie gebruikt in o.a. salades. http://denieuwetuin.be/149-bijzonder-uit-zaad

Broccolimelde is een oude groenten van de Azteken https://www.vreeken.nl/2007/pages/web_zaden.php?page=web_zaden_detail&zoekwoord=060100

Epazote apart van geur en smaak, wordt in de Mexicaanse keuken veel gebruikt in combinatie met bonen. http://denieuwetuin.be/76-kruiden-eenjarig-heel-apart

Quinoa is de laatste jaren een hip gewas. Het wordt al duizenden jaren verbouwd in de Andes. De zaden worden vermalen tot meel. Het heeft een hoog voedingswaarde en bevat geen gluten. Lees hier meer over Chenopodium quinoa:  http://denieuwetuin.be/207-quinoa-algemeen

Deze zomer te bewonderen in de Polycultuurtuin van MergenMetz : verschillende Chenopodium soorten.  De vaste plant Brave Hendrik en de éénjarige Broccolimelde en Quinoa.

aarbeispinazie Aarbeimelde                               Quinoa Quinoa

broccolimelde Broccolimelde                           Chenopodium_bonus-henricus BraveHendrik